O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti fizika fakulteti Umumiy fizika kafedrasi Fizikani o’qitish uslubiyati fanidan kurs ishi mavzu

Atom energiyasidan tinchlik maqsadlarida foydalanish mavzusini o’qitishda “Munosabat” metodidan foydalanish

Atom enrgiyasidan tinchlik maqsadida foydalanish” mavzusini o‘qitishda “Muqobil imkoniyatlar tanlovi” strategiyasi asosida muammoli masalalarni tahlil qilish
A ES larningishlashprinsipihaqidagapirishdanoldinuninyaratilishtarixigabirozto‘xtalaylik. 1951-yilda SobiqSovetittifoqihukumatiatoqliolim Igor KurchatovgaObninskdadunyodagibirinchi AES niyaratishgabuyruqberdi. Loyiha atom energiyasidantinchlikyo‘lidafoydalanishningbirinchirejasibo‘lishirejalashtirilgan. Atigi 3 yilo‘tgach, ya’ni 1954-yil 26-iyul kuni 5 MVT quvvatgaegabo‘lgantinchlik AES ishgatushdi.

O‘zbekiston Respublikasi hududida atom elektrostansiyasining ramziy ochilishi. (Rossiya federatsiyasi Prezidenti V. Putin (chapda), O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh. Mirziyoyev (o‘ngda)

O‘zbekistonda qurilayotgan AESning umumiy ko‘rinishi
Bizningyurtimizda ham shusohadako‘plabishlarolibborilmoqda. Atom energiyasinihosilqilishto‘g’risidagimuhtaramPrezidentimizning 2017-yil 8-noyabrdagi “Energiyaresurslaridanoqilonafoydalanishnita’imlashchoratadbirlarito‘g’risida“ giqonunning PQ-3379 sonliqarorihamda 2019-yil 19-iyuldagi “O‘zbekistonRespublikasida atom energetikasinirivojlantirish” chora-tadbirlarito‘g’risidagi PF-5484-sonli farmoniO‘zbekistonda atom elektrostansiyasini (AES) qurishdaniboratbo‘ldi.
Atom elektrostansiyasiningishlashjarayoniasosan, uran (U) yokiplutoniy (Pu) atomlariishtirokidabo‘ladi. AES da urandanfoydalanishuchunuranrudasikukungaaylantiriladi.So‘ngrakukuntabletkako‘rinishigakeltiriladi. U kichikkolbalargapreslanadiva 1500 ^oCharoratdabirnechasutkakuydiriladi. Aynanmanashuurantabletkalariyadroviyyadroviyreaktorlargajoylanadi.Bittar eaktordabirvaqtningo‘zida 10 mlngayaqinurantabletkalariishlatiladi.Uran 235 vaPlutoniy 239 izotopiyadroviyreaktordaparchalanib, o‘zidan kata miqdordaissiqlikajratibchiqaradi.


AES da ko‘pincha atom reaktorlarining 4 tipi qo‘llaniladi:
1. Suv- suvli; 2. Grafit-suvli; 3.Og’irsuv-suvli; 4.Grafit–gazli.
Atom energiyasidantinchlikmaqsadidafoydalanishmavzusiniyoritibberishda “Muqobilimkoniyatlartanlovi” metodidanfoydalanish


Atom energiyasidantinchlikmaqsadidafoydalanishbugungikundaengdolzarbmavzulardanbiribo‘libhisoblanadi. Atom energiyasiningqolganenergiyaturlaridanafzaltomonlarianchagina.Ushbumavzuni “Muqobilimkoniyatlartanlovi“ metodibo‘yichao‘tishniqarabchiqamiz.
Strategiyaniquyidagitartibdaqo‘llaymiz:

• 
  Pedagogtomonidano‘quvchi (talaba) larjamoalargaajratiladi;
  
• 
  Ushbujamoalartomonidantayanchvamuqobiltushunchalarsharhlanib, yozmaholdaifodalanadi.
  
• 
  Harbirtushunchanijamoalarnavbatbilansharhlab, o‘znazariyalariniisbotlashgaharakatqiladilar. Tayanchtushunchalaratroflichayoritilib, ulargata’rifberiladi.
  
• 
  O‘qituvchiko‘magidasinf (guruh) jamoalarishinitahlilqiladilarvaularichidatengmuqobiliniajratiboladilar.
  
• 
  Pedagogharbirjamoaishinio‘rganibchiqadivaulargabahoberadi. Mashg’ulotyakunigayetkaziladi.
  

Innovatsionstrategiyalarichidan “Muqobilimkoniyatlartanlovi” strategiyasidiqqatnito‘g’riyo‘naltirishgayordamberadi, o‘quvchi (talaba) da mantiqiyfikrlashko‘nikmalarinito‘g’ririvojlantirishgakengimkoniyatyaratibberadi.Ayniqsa, pedagoguchunbirorbirmavzuniyoritishdakeltirilganlarichidaengmuqobilinitanlabolishlariuchuno‘quvchi (talaba) larningo‘zlarierkinfikrlab, o‘ztushunchalarinibayonqilishlarigaqo‘yibberishgaimkonberadi. Shuasnodao‘quvchi(talaba)lardamustaqiltarzdamuammonihaletish, keltirilganturlima’lumotlarichidankeraklisinitanlabolishko‘nikmasirivojlanadi.