O’zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi samarqand davlat universiteti Pedagogika fakultеti Boshlang`ich ta'lim metodikasi kafеdrasi

2. Birinchi bochkada 40 chelak, ikkinchisida esa 12 chelak suv bor edi. Gullarga suv quyish uchun 10 chelak suv ishlatildi. Bochkada necha chelak suv qoldi?
423. O’qituvchi o’quvchilarga masalani turli usullar bilan yechilishni taklif qildi: «Bitta bankada 10 ta bodring, ikkinchisida esa 6 ta tuzlangan bodring bor edi. Tushlikda 4 ta bodringni yeb qo’yishdi. Hammasi bo’lib nechta bodring qoldi?».
Doskada oldindan masalaning qisqa yozuvi bajarilgan edi.
Bor edi – 10 ta bod. va 6 ta bod.
Yeb qo’yishdi – 4 ta bod.
Qoldi - ?
Sinfdagi o'quvchilarning ko’pchiligi masalani faqat bitta usul bilan yechadilar: (10+6)-4=12 (bod). Ishni bajarishning bunday natijasining sababi nimada deb o'ylaysiz? Taklif qilingan topshiriqni o'quvchilar to’gri bajarishlari uchun o'qituvchi ishni qanday tashkil qilishi kerak edi?
424. «Dilshod 8 chelak suv, Sevara undan 2 chelak ortiq suv, Olim esa Dilshod va Sevara birgalikda necha chelak suv olib kelgan bo'lsa, shuncha chelak suv olib keldi. Olim necha chelak suv olib keldi?» masalani yechishdan oldin qanday sodda masalani yechishga muvofiq?
425. «Avtobusda 20 ta odam bor edi. Bekatdda 7 erkak va 3 ta ayol tushdi. Avtobusda nechta odam qoldi?» masalani tahlil qilishning turli variantlarini ko’rib chiqing. Masalani tahlil qilishning birinchi varianti masalani yechishning qanday usuliga olib keladi? Tahlilning ikkinchi variantichi? Nima uchun?
I- variant.
Masalaning savolida nima so’ralayapti? Ushbu savolga javob berish uchun nimani bilish kerak? Avtobusda nechta odam borligini bilamizmi? Avtobusdan nechta odam tushdi? Masalaning savoliga biz endi javob bera olamizmi? Masalani yechish rejasini tuzing.
II-variant.
Masalada nima ma’lum? Bekatda erkaklar va ayollar tushgandan keyin avtobusda odamlar ko’p yoki kam qoldimi? Erkaklar avtobusdan tushganlaridan keyin u yerda nechta odam qolganini bilishimiz mumkinmi? Avtobusdan yana kim tushdi? Masalaning savolida nima so'ralayapti? Masalaning yechilish rejasini tuzing.
426. O’quvchilar masalani yechdilar: «Otabek albomni 30 so’mga sotib oldi. U kassaga 25 so'm va 10 so’m berdi. Otabek necha so’m qaytim oladi? Masalani yechgandan keyin o’qituvchi o'quvchilar bilan suhbat o'tkazdi: «Agar Otabek kassaga 3 ta 10 so’m, 50 so’m, 100 so’m to'lasa, u qancha qaytim oladi? Agar albom 40 so'm turadigan bo’lsa, har bir savolga javob bering». O’qituvchi qanday usuldan foydalandi?
427. Masalani ko'rib chiqing: «Bochkada 15 chelak suv bor edi. Gullarga suv quyish uchun 10 chelak suv olishdi, keyin esa bochkaga yana 15 chelak suv quyishdi. Bochkada necha chelak suv bo’ldi?». O’ylab ko'ring, masalaning tahlilini qanday olib borish maqsadga muvofiq: savoldan shartiga qarabmi yoki shartdan savolga qarabmi? Javobingizni asoslang. Berilgan masalani turli usullar bilan yechish kerakmi?
428. Masalaning qanday ko'rgazmali ko’rinishni maqsadga muvofiq? Javobingizni asoslang. «Yuk mashinasining bakida 80 l benzin bor edi. Birinchi bekatgacha mashina 25 l, birinchi bekatdan ikkinchi bekatgcha yana 35 l benzin ishlatdi. Bakda bundan keyin necha litr benzin qoldi?».
429. «Onam karamni 15 so'm va sabzini 10 so’mga sotib oldi. Onam 50 so'mdan necha so’m qaytim oldi?» masalasida 100 ichida ayirishning turli hollarini takrorlash uchun berilganlardan qaysi birini o'zgartirish maqsadga muvofiq?