O’zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi samarqand davlat universiteti Pedagogika fakultеti Boshlang`ich ta'lim metodikasi kafеdrasi

Yyechilishi: 12 soat 45 minut
+ 10 soat 35 minut
22 soat 80 minut
23 soat 20 minut Javob: Uchuvchi havoda 23 soat 20 minut bo`lgan.

BOShLANG`ICh SINFLARDA MATЕMATIKA O`QITISh MЕTODIKASIDAN AMALIY MAShG`ULOTLAR
(Boshlang`ich ta'lim mutaxassisligi bo`yicha pеdagogika oliy va o’rta maxsus o`quv yurtlari talabalari uchun o`quv qo`llanma)


Butun nomanfiy sonlarni nomerlash.

Boshlang’ich matematika kursida sonlarni nomerlashni o’rganish quyidagi konsentlar bo’yicha amalga oshiriladi. “O’nlik”, “Yuzlik”, “Minglik”, “Ko’p xonali sonlar”. Bu asosiy mavzularni bir necha marta takrorlash bilan birga o’quvchilarning bilim va ko’nikmalarini takomillashtirishga imkon beradi.

Konsentrlar o’rtasidagi izchillik har bir yangi konsentrda sonlarni nomerlashni o’rganishda o’quvchilarning mustaqilligini oshiradi.
Sonlarni o’qish va yozishning asosida “son”, “raqam”, “xona”, “sinf” kabi tushunchalarni o’zlashtirish yotadi.
Son tushunchasini shakllashtirishning asosida maktabda narsalarning sanog’i yotadi. Sanoq miqdorini aniqlash uchun xizmat qiladi. Son sanash natijasi hisoblanadi, ya’ni sanashda oxirgi aytilgan son berilgan narsalar yig’indisining miqdorini aniqlaydi (miqdor-son). Sanash amali asosida berilgan aniq tartibdagi narsalar yig’indisi va soni orasida o’zaro bir qiymatli moslik o’rnatish yotadi. Shuning uchun sanashda aytilgan son berilgan narsalar miqdori bilan atashdagi tartibini ham bildiradi (tartib son). Bundan tashqari turli to’plamlar elementlari orasida o’zaro bir qiymatli moslik o’rnatish jarayonida son ekvivalent to’plamlar sinfining umumiy tasnifi sifatida o’quvchilar ongida singdiriladi. “Katta”, “kichik”, “shuncha” savollariga javoblar-sanash yordamida yoki narsalar orasida o’zaro bir qiymatli moslik o’rnatish orqali aniqlanishi mumkin.
Son kattalikrni o’lchash bilan uzviy bog’liq holda o’rganiladi.
Natural qatordagi sonlarning hosil bo’lish prinsipi sanash bilan uzviy bog’liq holda ko’rgazmali materialda ko’rsatib o'zlashtirish “Nomerlash” mavzusining asosiy masalasi hisoblanadi.
Raqam tushunchasi sonlarni yozish uchun ishlatiladigan belgi sifatida “O’nlik” konsentrida kiritiladi va boshqa konsentrlarda ham sonlarni yozishda qo’llaniladi.
“Xona” tushunchasi “Yuzlik” konsentrida kiritiladi va keyingi konsentrlarda qo’llanishi davom ettiriladi. Ko’p xonali sonlarni nomerlashda o’quvchilar “sinf” tushunchasi bilan tanishadilar.
Son, xona, sinf tushunchalari turli xil narsalar to’plamlari bilan ishlash jarayonida shakllantiriladi. Ko’rgazmali qo’llanmalar sifatida turli narsalar, geometrik shakllar modellari, cho’plar, cho’tlar, jadvallar, abakdan foydalaniladi. Undan tashqari og’zaki va yozma nomerlash prinsiplari o’zlashtiriladi.