O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi samarqand davlat chet tillar instituti m. X. Lutfillayev

Ikkilik sanoq tizimi. Ikkilik sanoq tizimida amallar bajarish 
EHMlarda  o‘nli  bo‘lmagan  pozision  sanoq  tizimlari:  ikkilik,  sakkizlik,  o‘n 
oltiliklar qo‘llaniladi. 
Ikkilik sanoq  tizimida  faqat ikkita 0 va 1 raqamlaridan foydalaniladi. 
Mashinada  o‘nli  songa    nisbatan    ikkilik    sonini    tasvirlash  uchun  ko‘prok  
sonli  razryad  talab  etiladi.    Shunga  qaramasdan  ikkilik  tizimini  qo‘llash  EHMni 
loyihalash va ishlatish  uchun  ko‘proq qulaylik tug‘diradi,  loyihalash  mashinada  
ikkilik  sonini  tasvirlash  uchun  istalgan  sonda  faqat  ikki  turg‘un  holatdan    birini  
ifodalovchi  trigger    sxemasi    kabi    elementlar  foydalanilishi  mumkin.  Ikkilik 
tizimini  boshqa  afzalligiga  uning  ikkilik  arifmetikasining  soddaligini  aytish 
kifoyadir.  Sakkizlik sanoq  tizimida sakkizta 0,1,2,3,4,5,6,7 raqamlari ishlatiladi.  
O‘n oltilik sanoq  tizimida sonni tasvirlash uchun 16 ta ya‘ni 0 dan boshlab 15 
gacha  bo‘lgan  raqamlar  foydalaniladi.  Ammo  bitta  raqamni  ikkita  belgi  bilan 
ifodalamaslik  maqsadida  9  dan  katta  sonlar  uchun  maxsus  belgilar  kiritiladi. 
Dastlabki  o‘nta  raqamni  0  dan  9  gacha  bo‘lgan  raqamlar  bilan,  so‘nggi  katta 
sonlarni esa lotin harflari,  ya‘ni o‘nni - A,  o‘n birni - V,  o‘n ikkini  -  S, o‘n uchni 
- D, o‘n to‘rtni - E, o‘n beshni - F bilan belgilaymiz. 
Ikkilik  sanoq  sistemasida  arifmetik  amallarni  bajarish  tartibi  quyidagi 
jadvalda keltirilgan: 

---