O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti «Xalqaro turizm va turizm servisi» kafedrasi

Butunjahon turistlik tashkiloti (BTT) – “Tabiiy hududlarga ma’suliyat bilan sayohat qilish natijasida tabiatni muhofaza etishni ta’minlaydi va mahalliy xalqning turmush darajasini yaxshilaydi”.
O‘zbekistonda ekologik turizmni rivojlantirish Konsepsiyasida – ekoturizm deganda nafaqat ma’rifiy-ma’naviy maqsadlarni ko‘zlagan holda ekzotik tabiiy hududlarga, ularning hayvonot va o‘simlik dunyosiga sayohat balki, ijtimoiy-iqtisodiy masalalarning amalga oshirilishi yordamida ekologiya muammolarini hal qilish bilan bir-biriga bog‘liq majmualar yig‘indisini tushunamiz.
O‘zbekistonlik ekolog olimlarning umumlashtirilgan fikrlari – ekoturizm ma’rifiy-ma’naviy tushunchalar ostida ekoturistlarning ekzotik tabiiy hududlarga, ularning hayvonot va o‘simliklar dunyosiga, tabiiy hududlarning tarixiy yodgorliklariga, arxeologik topilmalariga, geologiyasiga, paleontologik qoldiqlariga sayohatlari kabi tabiat bilan bog‘liq majmualar kiradi.
O‘zbekistonda ekoturizmni rivojlantirish uchun quyidagi vazifalarni bajarish lozim bo‘ladi:

1. 
   Ekoturizm industriyasini shakllantirish uchun maxsus qonunlarni ishlab chiqish va ularning huquqiy mexanizmlarini yaratish;
   
2. 
   Ekoturistlik fan, ta’lim va amaliyotning nazariy asoslarini ishlab chiqish;
   
3. 
   Aholining ekolgik ongi va madaniyatini ekoturizm orqali o‘stirish, ekotrizm yo‘nalishidagi ta’lim va tarbiya yo‘lga qo‘yish;
   

139

4. 
   Ekoturizm bo‘yicha mutaxassisliklarni o‘qitish va qayta tayyorlash;
   
5. 
   Ekoturistlik ob’ektlarni har tomonlama baholash va ularning kadastrini olib borish;
   
6. 
   Ekoturizm monitoringi va istiqbolini olib borishni yo‘lga qo‘yish;
   
7. 
   Milliy davlat hududlarini ekoturizm bo‘yicha rayonlashtirish;
   
8. 
   Davlatlarning va xalqaro jamiyatning ekoturizmga oid taktik reja va strategi tadbirlarini ommaviylashtirish;
   
9. 
   Biologik xilma-xillikni saqlash.
   

Qayd qilingan vazifalarni bajarishda quyidagi ekoturistlik tamoyillarni, ya’ni ekologik munosabatlarni turizm orqali tartibga solishga yo‘naltirilgan qoidalarga qattiq, ma’suliyat bilan rioya qilish talab qilinadi.

• 
  Ekoturizmda tabitni muhofaza qilish va barqaror rivojlantirish masalalarining ustivorligi;
  
• 
  Ekoturizmning tarixiy, madaniy va boshqa turizm turlari bilan bog‘langanligi;
  
• 
  Turizm va servis sohasi yo‘nalishidagi barcha ta’lim muassasalarida ekoturistlik o‘quv kiritilishiningmaqsadga muvofiqligi;
  
• 
  Mahalliy aholining ekologik ongi va madaniyatini o‘stirishda ekoturizmni jalb qilish zaruriyati;
  
• 
  Tabiatdan oqilona foydalanish va tabiatni muhofaza qilishning mazmunini ekoturistlik marshrutlarda aks ettirish;
  
• 
  Davlat, jamiyat, mahalliy boshqaruv idoralarning ekologik turizmdan manfaatdorligi;
  
• 
  Ekoturizmda ekologik ijtimoiy-iqtisodiy manfaatdorlikning yagonaligi;
  
• 
  Ekoturizmda milliy g‘urur va iftixorni shakllantirishning zarurligi.
  

Tur dasturiga asosan ekoturlar quydagilarga bo‘linadi: botanik, zoologik, geologik, ekologo-etnografik, arxeologik, va ekologo-madaniy agroturlar yoki qishloq yashil turlari; speleologik, suvli, tog‘li, va boshqalar. Tabiatning go‘zalligi-ekoturizmni rivojlanishi uchun muhim, lekin yetarlicha shart emas. Bugungi kunda dunyo turizm bozorida jiddiy raqobat mavjud, ammo bu bozorga kirish oson emas, bu yerda o‘ziga xos xususiyatlar va qiyinchiliklar mavjud.