Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti filologiya fakulteti

Taklif va mulohazalar
Men ushbu yetti oylik amaliyot davrida ona tili va adabiyot fanini oʻqitishning koʻplab usullarini oʻrgandim.Bunda menga 24- umumtaʼlim maktabining ilgʻor oʻqituvchilari yaqindan yordam berishdi. Dars oʻtish jarayonida oʻqituvchining pedagogik mahorati va bilimi kuchli boʻlishi kerakligini, oʻquvchilar bilan oʻzaro munosabatlarga eʼtibor qaratish kerakligini, dars jarayonida har bitta oʻquvchining xato va kamchiliklari ustida ishlash hamda ularni darsga qiziqtirish yoʻllarini topish lozimligini, har bir sinfni yosh nuqtayi nazaridan kelib chiqib yondashish kerakligini, vaqt taqsimotini toʻgʻri qoʻyishni, oʻquvchining shaxsiy fikrini oʻstirishiga yordam berishni oʻrgandim. Dars oʻtish jarayonida 45 daqiqalik dars soati biroz muammoli vaziyat tugʻdirdi, negaki oʻqituvchi ushbu vaqt ichida oʻtgan mavzuni takrorlash, yangi mavzu bayoni hamda uni mustahkamlashi uchun bu vaqt kamlik qiladi. O'qituvchi barcha o'quvchilarni o'zlashtirishlarini qamrab ololmaydi. Lekin, Sog'liqni saqlash vazirligi tomonidan ta'sis etilgan maktab yoshidagi bolalarning ma'lumotlarni qabul qilish davomiyligi 15 daqiqa.Bu vaqtdan oshganidan keyin o'z-o'zidan bolada qabul qilish to'xtaydi. Shunday ekan o'qituvchi vaqt taqsimotini to'g'ri tanlay bilishi kerak. Yana dars o'tish jarayonida shunisi aniq bo'ldiki, har bir sinfda 34 tagacha o'quvchilar bor. O'quvchilar sonini qisqartirish kerak. Xorijiy tillarni o'zlashtirish yaxshi samara berishi uchun bir sinf ikkiga bo'linib o'tkaziladimi? O'qituvchi shu sababidan ham barchaga birdek ta'sir eta olmaydi.Bundan tashqari, uyga vazifa sifatida lugʻatlar va ularning maʼnolari ham mavjud, oʻquvchilarga ushbu lugʻatlarning maʼnolarini topib yozish topshiriq qilingan. Ammo oʻquvchi berilgan matn bilan oldindan tanish boʻlmay turib, soʻzlarning maʼnolari haqida tushunchaga ega boʻlmay turib, qanday lugʻatlarni joylashtiradi? Menimcha, aynan uyga vazifalar sinf jarayonida bajarilishini tashkillashtirish kerak. Ayni damda rivojlangan mamlakatlar metodikasida uyga vazifa berish bekor qilingan. Sinfda bajarish hammaning tushinilishi qiyin mavzularni yaxshi o'lashtirishiga yordam beradi. Adabiyot darsliklarida oʻquvchining qiziqishini va oʻz ustida ishlashini taʼminlash uchun ijodkorning hayotidan qiziqarli lavhalar, davra suhbatlaridan fotolavhalar keltirish kerak. Ijodkorning qachon va qanday holatda umr kechirgani, qanaqa asarlari borligini qisqa va loʻnda, iloji boʻlsa, bir sahifadan oshmagan holda keltirilsa, shu bilan birgalikda, oʻquvchining yoshi uchun mos keladigan asarlari qoʻyilsa, maqsadga muvofiq boʻlardi. A.Navoiy hayoti va ijodi,uning asarlariga koʻp dars soati ajratilgan. Bu oʻquvchini biroz zeriktirishi mumkin. Oʻquvchilarning qiziqishi turlichaligini hisobga olgan holda A.Navoiy ijodiga ajratilgan dars soatlarini ham biroz kamaytirish kerak. Sababi, bir tomondan, oʻquvchilarning hammasi ham mumtoz adabiyotga qiziqmaydi, ikkinchi tomondan, 8-sinf adabiyotidan quyi sinflar adabiyotida ham A.Navoiy haqida, uning ijodi haqida koʻplab maʼlumotlar keltirilgan. Bir ijodkorning ijodi haqida maʼlumotlarni bir xil tarzda takrorlash oʻquvchini bezdirishi mumkin. Bir soʻz bilan aytganda, ijodkor haqida “tesha tegmagan” maʼlumotlar keltirilsa, nur ustiga aʼlo nur boʻlardi.
Ushbu amaliyot jarayonida men pedagogika sohasining qanchalar masʼuliyatli va yetuk kasb ekanligini anglab yetdim.
Amaliyotchi: A. Nasirova
Amaliyot rahbari: M. Narziyeva