O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi saida kasimxodjayeva

VARIASIYA –
lotincha “o‘zgarish”, “rang-baranglik”. Musiqiy shakl bo‘lib, 
unda mavzu takroran faktura, lad, tonallik, garmoniya, ovozlarni solishtirish 
kontrapunkti, tembri, ritmi o‘zgartirilgan holatda keladi. 
VIRTUOZ –
lotincha “ko‘cha”, “iste’dod”. O‘z kasbining mahoratli ijrochisi. 

---

181 
VOKALIZ
– so‘zsiz asar bo‘lib, ma’lum unli tovush (ko‘pincha “a” harfida) ijro 
etiladi. Asosan o‘quv, metodik maqsadlarni ko‘zlab yaratilgan 
GARMONIYA 
– musiqaning ifoda vositalar tizimiga kiruvchi, tonlarni lad 
sharoitida ohangdoshliklarga birlashtirish asosi nazarda tutiladi. Garmoniyaning 
muhim ahamiyati kuyni bezash, unga jo‘r bo‘lish, umumiy jarangning rangliligini 
ta’minlab berish. 
GOMOFONIYA –
yunoncha “bir ohangdoshlik”, “unison”. Ko‘povozlik turi 
bo‘lib, unda ovozlar bosh va jo‘rliklar toifasiga ajratiladi. 
GRIGORIAN XORALI
– katolik cherkovining umumiy diniy aytimlarning 
nomlanishi VI-VII asr bo‘sag‘asida Rim Papasi Grigoriy I tomonidan qat’iy tizimga 
solib muvofiqlashtirilgan. Grigorian xorali qat’iy diatonik kuylash aytimlari bo‘lib, 
tor diapozonda erkak ovozlarining xori tomonidan unison tarzda ijro etiladi. 
GUSLI 
– qadimgi rus torli-chertma cholg‘usi. V asrdan beri ma’lum. Uning ilk 
ko‘rinishlari trapetsiyasimon taxtali quti va bir necha torlarni eslatgan. Yangi gusli 
cholg‘ulari 13-14 torga ega. 
DIAPAZON 
– ovoz, musiqiy cholg‘u, kuyning tovush hajmidir. Eng pastki va 
yuqori tovush kengligi bilan o‘lchanadi. 
DIVERTISMENT 
– maishiy xarakterdagi asar yoki asarlar to‘plami. Musiqiy 
janr sifatida o‘z ichiga sonata va syuita belgilarini qamrab oladi. 
DINAMIKA
– tovush jarangining turli balandligi. Nisbiy ma’noga ega. Italyan 
tilidagi atamalar piano (past jarang), forte (baland jarang) va h.k.. 
DODYEKAFONIYA –
yunoncha “O‘n ikki”, “tovush”. XX asrning boshlarida 
shakllangan kompozitorlikning yangi texnik uslubi.12 tovushli xromatik 
tovushqatorning erkin ravishda qurilgan ketma-ketligi.