O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti geografiya va ekologiya fakulteti ekologiya kafedrasi

KATTALIGIGA KO’RA QUYIDAGIChA BO’LINADI.
2.
Juda katta ko’llar – 1000 km
2
ortiq.
3.
Katta ko’llar – 101 dan 1000 km
2 
gacha
4.
O’rtacha ko’llar – 10 dan 100 km
2 
gacha
5.
Kichik ko’llar – 10 km
2
gacha.
DOIMIYLIK DARAJASIGA QARAB.
1.
Doimiy
2.
Vaqtinchalik – yilning namlik yuqori bo’lgan vaqtlarida suv bilan to’ldiriladi.
HAVZASINING KELIB ChIQIShIGA QARAB.
1. Tektonik havza - yirik tektonik botiqlar va tekisliklarda (Ladoga, Onega, Ilmen, Verxnee), 
yirik tektonik tog’ yonbag’irlarida (Vaxsh), yirik tektonik yoriqlarda (Baykal, Taganika, Nyasa) 
joylashgan. Er yuzidagi eng katta ko’llar ko’pchiligining suv havzasi tektonik hususiyatga ega.
2. Vulqonli havza - vulqonlar otilishi natijasida hosil bo’lgan havzalar (Italiyadagi ba’zi 
ko’llar, Yaponiyadagi Yava ko’li).
3. Meteriotli havza - meteoritlar tushishi natijasida hosil bo’lgan (Estoniyada Kaali ko’li).
4. Muz havzalar – muzliklardan hosil bo’lgan.
5. Karstli havzalar – oxak, dolomit va gipsning ximiyaviy yoki sizot suvlari ta’sirida erishi 
natijasida hosil bo’lgan. Bunday havzalar er yuzasida yoki er sotida g’or hosil qilib paydo 
bo’lishi mumkin. Bunday ko’llar Uralda, Kavkazda va Qrimda uchraydi.
6. Issiq karstli havzalar – bunday havzalar abadiy muzliklarning erishi natijasida hosil 
bo’ladi: Tundra va Taygadagi kichik ko’llar.
7. Suffozion havzalar – er osti suvlari ta’sirida mayda zarrachalar va sementlashgan 
moddalarning yuvilishi natijasida hosil bo’ladi.
8. Daryolardan kelib chiqqan havzalar - daryolarning qurishi, eroziyaga uchrashi natijasida 
ularning quyilish joylarida hosil bo’ladi.
9. Dengizlardan kelib chiqqan havzalar - dengiz suvining ko’tarilishi natijasida dengiz 
atrofidagi daryolar va chuqurliklarda hosil bo’ladi.
10. Eololi havzalar – qum barxanlarining orasida daryo va deltalarning suvi ko’tarilishi 
natijasida hosil bo’ladi (Volga, Il, Dunay daryolarining deltalarida).
11. Organoid havzalar – botqoqliklardan hosil bo’ladi.