O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti fakultet: Magistratura bo‘limi Kafedra: Xalqaro turizm va turizm servisi «Himoyaga tavsiya etildi»

Transport xizmatlari.
Oilaviy turistlar uchun ekoturizm 
marshrutlarini ishlab chiqishning tamoyillari o'z mohiyati jihatidan turistik 
marshrutlardagi xizmatlarni ham o'z ichiga oladi. Ayniqsa, imkoniyatning 
yaratilganligi, ko'p variantlilik, qulaylilik va axborotlanganlik tamoyillarida 
marshrutlarda oilaviy turistlar uchun qanday xizmatlar tashkil qilinishi va 
ko'rsatilishining ayrim, umumiy nomlanishlariga to'xtaldik. 
Ekoturizm marshrutlaridagi xizmatlar quyidagi, alohida-alohida 
sohadagi xizmatlarni o'z ichiga oladi: 
1.
Transport xizmatlaridan marshrutda bo'lish davomida quyidagi 
holatlardan foydalanish mumkin: 
a)
turistik firmaning xususiy transportlaridan foydalanish mumkin; 
b)
boshqa tashkilotlardan maxsus jihozlangan transport xillarini ijaraga 
olish mumkin; 
v) 
oilaviy turistlar oilaviy sayohat qilish uchun qulay bo’lgan rotel 
(harakatlanuvchi mehmonxona)larni ijaraga olishlari mumkin; 
g)
Oilaviy turistlar mahalliy aholidan ot, eshak, tuya va aravalarni ijaraga 
olishlari mumkin; 
d)
Oilaviy turistlar o'zining shaxsiy transportidan foydalanishlari mumkin. 

---

79 
Ekoturizmning katta masofali marshrutlaridan foydalanilganda albatta 
hozirda mavjud bo'lgan quyidagi transport turlari turmarshrutning o'ziga tegishli 
xizmatini bajarib beradi: 
1. 
Aviatsiya transportlari (samolyot, vertalyot); 
2. 
Avtobus transportlari (kichik va katta hajmdagi avtobuslar, 
mikroavtobuslar); 
3. 
Avtomobil transporti (yengil, jiplar, arzon, qimmat, maxsus). 
4. 
Temir yo'l transportlari; 
5. 
Mahalliy aholi transportlari (ot, eshak, tuya, arava, bug'u, it 
chanalari); 
6. 
Kombinatsiyalashgan transport xillari; 
7. 
Suv havzalari transportlari (kater, qayiq, kemalar, maxsus sollar). 
Ekomarshrut davomida oilaviy turistlarga xizmatlar ko'rsatish xillari 
quyidagilardan iborat bo'lishi mumkin: 
1. Dam olishni tashkil qilish xizmatlari (marshrut davomida qisqa 
muddatli dam olishda yig'ma stol-stullarning bo'lishi, kofe yoki choy tayyorlash, 
tunash-palatkalarda, 
yig'ma 
karovatlar, 
ko'chma 
tele-radio 
vositalari, 
mehmonxonada); 
2. Marshrut davomida va marshrut oxirida–ekologik resurs maskanidagi 
xizmatlar (qisqa muddatli va 1-2 kunlik ekskursiyalarda); 
3. Turistlarga ko'ngil ochar xizmatlarni (o'yinlar, musobaqalar, ekzotik 
harakatlar) ko'rsatish; 
Qayd qilingan xizmat xillari ekoturizm marshrutlarini ishlab chiqishdagi 
axborotlanganlik tamoyili bo'yicha ham talab qilinadi. Ekoturizm marshrutlarida 
xizmatlarni sifatli qilib bajarish, turistga taklif qilishning mukammal ishlab 
chiqilgani va a'lo darajada bajarilgani turistik firmada turistlar oqimini 
ko'paytirib olinadigan daromadning oshishini ta'minlaydi, turizm bozorida 
turfirmaning mavqeini ko'taradi. 
Transport vositalarini turistik marshrut mavzusi bo'yicha tanlash
marshrutni ishlab chiqishdagi birinchi va asosiy talablardan hisoblanadi. Bu 

---

80 
talab barcha turistik resurslarga marshrut ishlab chiqilganda qo'yiladi. Bu 
holatda turistik marshrutga transport vositalarini turning marshrutlari sharoiti 
bo'yicha tanlash oson bo'ladi. Qayd qilish lozimki, aksariyat hollarda turning 
mavzusi transportni tanlaydi. Turoperator yoki marshrutni ishlab chiquvchi 
marshrut yo'lini, uning sharoitini yaxshi bilsa transport turini to'g'ridan-to'g'ri
hech ikkilanmasdan tanlaydi (2-jadval).