O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat сhet tillar instituti

Orqa  miyaning  funksiyalari.  Orqa  miya  organizmning  murakkab  harakat  reaksiyalarini 

bajarishda  ishtirok  etadi.  Bu  orqa  miyaning  reflektor  funksiyasidir.  Orqa  miyaning  kulrang 

moddasida  juda  ko’plab  harakat  reaksiyalarining  reflektor  yo’llari  tutashadilar.  Orqa  miyaning 

bu funksiyasiga tizza refleksi misol bo’ladi. Sonning to’rtboshli muskullarining paylari bo’ylab 

urish  tizza  bo’g’inidan  boldir  muskullarining  cho’zilishini  chaqiradi.  Bu  refleksning  yo’li  orqa 

---

 

18 

miyaning  2-4  bel  segmentlaridan  o’tadi.  Bolalar  hayotini  dastlabki  kunlarida  tizza  refleksini 

chaqirish juda oson,  lekin, u boldir muskullarining cho’zilishi bilan emas balki bukilishi bilan 

namoyon  bo’ladi,  bu  esa  cho’zuvchi  muskullar  tonusining,  bukuvchi  muskullar  tonusidan  past 

bo’lishini ko’rsatadi. Sog’lom  bolalar hayotining birinchi yilida refleks doimo yuzaga kelsada, u 

unchalik aniq namoyon bo’lmaydi. 

Orqa  miya  bosh  miya  nervlari  bilan  innervasiya  qilinuvchi  bosh  muskullaridan  tashqari 

barcha  skelet  muskullarini  innervasiya  qiladi.  Orqa  miyada  tana,  qo’l-oyoqlar  va  bo’yin 

muskullarining  reflektor  markazlari  joylashgan.  Shu  yerning  o’zida  vegetativ  asab  tizimining 

markazlari ham joylashgan. Siydik chikarish va defekasiya, erkaklarda jinsiy a’zoning reflektor 

holda  taranglashishi  va  spermaning  otilib  chiqarilishi  (erreksiya  va  eyakulyasiya)  orqa  miya 

funksiyalari bilan bog’liqdir. 

Orqa miya, o’tkazuvchanlik funksiyasini ham bajaradi. Orqangi ildizlardan orqa miyaga 

tushuvchi  markazga  intiluvchi  nerv  impulslari  orqa  miyaning  o’tkazuvchi  yo’llari  orqali 

yuqorida   yotuvchi bosh miyaning boshqa bo’limlariga o’tkaziladi. O’z navbatida markaziy asab 

tizimida  yuqorida  yotuvchi  bo’limlaridan  orqa  miya  ham  skelet  muskullari  va  ichki  organlar 

faoliyatini o’zgartirishi mumkin bo’lgan impulslarni oladi. 

   Odamlarda orqa miyaning faoliyati jiddiy darajada markaziy asab tizimining yuqorisida 

yotuvchi bo’limlarining  koordinasiyalovchi ta’siriga bo’ysunadi.