O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat сhet tillar instituti

Po’stloqosti  gangliyalar.    Katta  yarim  sharlar  ichida  peshona  bo’lagi  bilan  oraliq  miya 

o’rtasida kulrang moddaning jamlamasi joylashgan. Bular po’stloqosti yoki bazal gangliyalardir.   

Bularga uch juft hosilalar: dumli yadro, po’chog’ (gangel) va rangsiz sharlar kiradi. 

Dumli  yadro  va  po’choq  hujayra  tuzilishi  va  embrional  rivojlanishi  borasida 

o’xshashliklarga  ega.  Ularni  ko’pchilik  hollarda  bitta  tizimga  biriktirib  –olabayroq  tana  deb 

---

 

23 

atashadilar.  Filogenetik  jihatdan  bu  yangi  hosila  dastlab  reptiliylarda    yuzaga  kelgan.  Rangsiz 

shar  –ancha  qadimgi  hosila  ular  barcha  suyakli  baliqlarda  mavjud.  U  bilan    qo’l  va  oyoqlarni 

yurgan  paytdagi  harakati,      mimik  muskullarning  qisqarishi  kabi  murakkab  harakat  aktlarini 

boshqarilishi  bog’langandir.  Rangsiz  shar  funksiyasi  buzilgan  odamlarning  yuzi  niqobsimon 

bo’lib  qoladi.  Bunday  kasallarning  harakati  sekinlashgan,  qo’llarning  hamkorlikdagi  harakati 

yo’qolgan, barcha harakatlar qiyinlashgan bo’ladi. 

Po’stloqosti  gangliyalari  bosh  miya  po’stlog’i,  miyacha  va  talamus  bilan  markazga 

intiluvchi yo’llar orqali tutashgan bo’ladi. Bu gangliyalarning funksiyalari yaxshi o’rganilmagan, 

qaysiki  birinchidan  anatomik    jihatdan  unga  yetishishning  qiyinligi  bo’lsa,  turli  turdagi 

hayvonlarda turli funksiyalarni bajaradi. Olabayroq tananing odamlarda jarohatlanishi odamlarda 

qo’l va oyoqlarning tinimsiz harakati va kuchli –shaytonlash, biron-bir tartib va navbatlashuvga 

ega  bo’lmagan  harakatlar  va  boshqalar  kuzatiladi.  Po’stloqosti  yadrosi  organizmning  vegetativ 

funksiyalari  bilan  bog’langan.  Ularning  ishtirokida  murakkab  oziqlanish,  jinsiy  va  boshqa 

reflekslar bajariladi.