O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarkand davlat arxitektura qurilish instituti



Download 1,52 Mb.
Pdf ko'rish
bet39/45
Sana26.02.2022
Hajmi1,52 Mb.
#469445
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   45
Bog'liq
yogoch va plastmassa konstruksiyalari

Qubbalar va ularni hisoblash
Qubbalar, ayniqsa elimlangan yog‘och qurilmali qubbalar katta ravoq oraliqdagi 
jamoat imoratlarini yopishda keng qo‘llaniladigan samarador qurilma hisoblanadi. 
Diametri 50...100 m. oraliqda bo‘lib balandligi diametrining 1/2... 1/6 nisbatida 
bo‘ladi. Qubbalar tashqi ko‘rinishiga, me’morchilik, texnologik jarayonlarga 
asoslanib tanlanadi. Konstruktiv tuzilishiga qarab esa, yupqa devorli, qubba-qobiq, 
qavurg‘asimon, aylanma-qavurg‘asimon va boshqa bo‘ladi. Hozirgi vaqtda asosan 
qavurg‘asimon (a) va aylanma qavurg‘asimon (b) qubbalar keng qo‘llaniladi 
12.5-rasm. Qubbalar: a) qovurg‘asimon; b) aylanma qovurg‘asimon. 
Oralig‘i 12-35 m bo‘lgan imoratlarda yupqa devorli qubbalar qo‘llanilsa, 35-120 
m.
imoratlarda qavurg‘asimon va aylanma-qavurg‘asimon qubbalar keng 
qo‘laniladi. 
Qavurg‘asimon qubbalarda egilgan qavurg‘alar bir-xil masofada meridian 
bo‘ylab joylapggirilgan bo‘lib tayanchda oralaridagi masofa katta, cho‘qqida esa 
kichik bo‘ladi. 
Halqalar elimlangan yog‘och yoki metall elementlardan yasalib aylana yoki 
ko‘pburchak shaklida bo‘ladi. Qavurg‘alarga sarrovlar va taxta to‘shamalar yoki 
yopmalar joylashtiriladi. Arkalar orasidagi masofa 0,8...1,5 m oralig‘ida bo‘lib, 
qavurg‘alarning balandligi qubba oralig‘ining 1/75 nisbatidan kam bo‘lmasligi 
kerak. Taxta to‘shamalar uchun qalinligi S=19...25 mm bo‘lgan taxta 
materiallaridan foydalaniladi. Ustki himoya qavati va ishchi qavat bir-biri bilan 
45°gradus burchak ostida biriktiriladi. 
Ustki va pastki xalqalarga birikish tugunlari eng javobgarli tugun bo‘lib 
ko‘pincha taqab biriktiriladi. 


Aylanma-quvurg‘asimon qubbalar ham xuddi qavurg‘asimon qubbalardek 
elementlardan iborat bo‘ladi. Bundan tashqari yuqori va pastki halqalar oraliqlarida 
qo‘shimcha halqalar joylashtirilgan bo‘ladi. Bu halqalar to‘g‘ri chiziqli elimlangan 
yog‘och elementlardan tashkil topgan bo‘ladi. Bu elementlar qavurg‘alar va 
halqalarni biriktirib bir butun yaxlit fazoviy qurilma tashkil qiladi. 
Bu turdagi qubbalar xuddi statik noaniq fazoviy sterjenli sistemalardek o‘z 
og‘irligi va qor ta’siriga hisoblanadi (yuk bo‘ylama yo‘nalishida tekis 
taqsimlangan deb shartli ravishda qabul qilinadi) 
Qavurg‘alarda 2 xil moment (musbat va manfiy) bo‘ylama va ko‘ndalang 
kuchlar paydo bo‘ladi (13.6-rasm). 
Meridian elementlar va qavurg‘alar T

kuchni, aylana bo‘ylab joylashgan taxta 
to‘shamalar siljituvchi S kuchni qabul qiladi. 
Qubbaga simetrik bo‘lmagan yuk ta’sir qilganda kuchlanganlik holati 
quyidagicha bo‘ladi. T

+ T

= q



– 
sferik yuzaga to‘g‘ri keladigan 
bosim; R – qubba radiusi 
O‘z og‘irligidan paydo bo‘ladigan 
zo‘riqish 
12.6-rasm. 
T
1
= -q 

R/(1+cos

); 
T
2
= -q 

R

(cos

– 1/cos

). 
2.
Qor ta’siridan paydo bo‘ladigan zo‘riqish (12.6-rasm). 
Qor yukidan paydo bo‘ladigan zo‘riqishlar kosinuslar qoidasi asosida 
aniqlanadi. 
P = p


cos

;. demak, T

va T

zo‘riqishlar esa 
T
1
= p


R/2; T
2
= ½ P

cos2


12.7-rasm. 
3.
SHamol ta’siridan hosil bo‘ladigan zo‘riqish (13.8-rasm). 


2
12.8-rasm. 
Siqiluvchi halqalardagi zo‘riqish 
N
k
= T
1
e

cos


Halqaning turg‘unligi esa qo‘yidagi formula bilan aniqlanadi. 

kr
= 3

E
k

J
k
/r
k

F


R
c


Download 1,52 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   45




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish