O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti djumanov Olim Isroilovich kompyuter tarmoqlari samarqand davlat universiteti ilmiy kengashi Tomonidan 5330600 -dasturiy injiniring

Ikkinchi tamoyil «kliyent-server» arxitektura deb ataladi. Uning dasturiy ta‘minoti resurslardan jamoa bо’lib foydalanishgagina mо’ljallanib qolmay, ularni qayta ishlash va foydalanuvchi talabiga kо’ra resurslarni joylashtirishga mо’ljallangan. «Kliyent-server» arxitekturalar dasturi tizimi ikkita bо’linmadan iborat: Serverning dasturli ta‘minoti va foydalanuvchi - mijozning dasturiy ta‘minoti. Bu tizimlar ishi quyidagicha tashkil qilinadi: mijoz-dasturlar foydalanuvchining kompyuterida bajariladi va umumiy kirish kompyuterida ishlaydigan dastur - serverga sо’rov jо’natiladi. Ma‘lumotlarning asosiy qismini qayta ishlash kuchli server tomonidan amalga oshiriladi, foydalanuvchi kompyuteriga faqat bajarilgan sо’rov natijalari yuboriladi. Ma‘lumotlar bazasi serverlari katta hajmdagi ma‘lumotlar (bir necha 10 gigobayt va undan kо’p) bilan ishlashga mо’ljallangan va kо’p sonli foydalanuvchilar yuqori unumli ishlab chiqarishni, ishonch va himoyalanganlikni ta‘minlaydi. Global tarmoqlari ilovalarida kliyent-server arxitekturasi (ma‘lum ma‘noda) asosiy sanaladi. Katta matnli sahifalarni saqlash va qayta ishlashni ta‘minlovchi mashhur Web-serverlari, FTD-serverlari, elektron pochta serverlari va boshqalar ma‘lum. Sanab о’tilgan xizmat turlarining mijoz dasturlari ushbu serverlar tomonidan xizmatni qabul qilish olish va ulardan javob olish uchun sо’rash imkonini beradi.
Taqsimlanadigan resursga ega har qanday kompyuter tarmog’i server deb yuritilishi mumkin. Chunki boshqa kompyuterlarda foydalanishga ruxsat bо’lgan bо’linuvchi modemli kompyuter modem yoki kommunikatsiyali serverdir.
Shaxsiy kompyuterlarning lokal tarmog’i keng tarqalgan. Dunyodagi kо’pgina shaxsiy kompyuterlar shu tarmoqlarda ishlaydi. Lokal tarmoqlar bir-biridan uncha uzoq bо’lmagan masofada joylashgan kompyuterlarni bog’lab turadi. Odatda ular bir yoki bir necha yaqin joylashgan korxona, muassasa va ofislar kompyuterlarini birlashtiradi. Lokal tarmoqning asosiy farqlanuvchi xususiyati barcha uni yagona kompyuterlarning ma‘lumot uzatish tezkor kanali va kommunikatsiya asbob-uskunalarida xatolik yuzaga kelish ehtimolligining deyarli yо’qligi.