O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti djumanov Olim Isroilovich kompyuter tarmoqlari samarqand davlat universiteti ilmiy kengashi Tomonidan 5330600 -dasturiy injiniring

A

B

Mantiqiy ulanish usuli (1 - rasm va shuningdek) - bu murakkab, ancha yuqori darajadagi muloqot. Paket uzatish va qabul qilish qurilmalari о’rtasida mantiqiy ulanish (kanal) о’rnatilgandan keyingina uzatiladi. Xar bir axborot paketlariga bir yoki bir necha xizmatchi paket kо’shiladi (ulanishni о’rnatish, qabulni tasdiqlash, qayta uzatishni sо’rash, ulanishni о’zish). Mantiqiy kanal bir yoki bir necha paketlarni uzatish uchun о’rnatilishi mumkin. Deytagramma usuliga qaraganda bu usul ancha murakkab, lekin unga qaraganda ancha ishonchliroq, chunki mantiqiy kanalni uzgunga qadar uzatuvchi qurilmaning ishonchi komil, u uzatgan hamma paketlar о’z joyiga yetib borganligiga. Bu usulda tarmoqning bekorchi paketlar tufayli yuklamasi oshib ketishi ham bо’lmaydi. Usulning kamchiliklari shundan iboratki, qabul qiluvchi abonent u yoki bu sababga kо’ra axborot almashishga tayyor bо’lmasa, masalan, kabelni uzulishi tufayli, elektr manbayini о’chishi sababli, tarmoq qurilmasining nosozligi va nihoyat kompyuterni nosozlik hollarida vaziyatdan chiqib ketish ancha mushkul masala bо’lib qoladi. Bu holda tasdiqlanmagan paketni qayta uzatish algoritmi lozim bо’ladi va tasdiqlanmagan paket turi xam muhimdir.
Birinchi usulda ishlatilgan protokollarga misol - bu IR va IRX, ikkinchi usulda ishlaydigan protokollar - bu TSR va SRX. Aynan shuning uchun bu protokollar bog’langan tо’plam kо’rinishida foydalaniladi. TSR/IR va IRX/SRX, ularda ancha yuqori bosqichdagi protokol (TSR, SRX), pastroq bosqich protokollari asosida ishlaydi (IR, IRX), talab etilgan tartibda paketni behato yetkazib berish kafolatlanadi. Bu kо’rib chiqilgan ikki usul afzalliklaridan birgalikda foydalanish imkonini beradi.
IRX/SRX protokollari tо’plam hosil qiladi, bu tо’plam Nowell (Netware) firma mahalliy tarmog’ining tarmoq dasturiy vositalari tarkibida ishlatiladi, bu hozirgi vaqtda eng kо’p ishlatiladigan va sotiladigan tо’plam hisoblanadi. U nisbatan katta bо’lmagan va tez ishlovchi protokol. Amaliy dasturlar tо’g’ri IRX bosqichga murojat qilishlari mumkin, masalan, keng miqyosdagi axborotlarni uzatish uchun, lekin kо’proq SRX bosqichi bilan ishlaydilar, ular paketlarni tez va ishonchli ravishda yetkazadilar. Agarda tezlik juda ham muhim bо’lmagan holda yana ham yuqori bosqich ishlatiladi. masalan, NetBIOS ancha qulay servisni tashkil etadi. Microsoft firmasi IRX/SRX о’z ijrosida NWLink nomi bilan ishlab chiqaradi.
TCP/IP protokoli maxsus global tarmoq uchun va tarmoqlar о’rtasidagi muloqotni olib borish uchun loyihalashtirilgan. U past sifatli aloqa kanallariga va xatolikka yо’l qо’yish ehtimoli katta tarmoqlarga mо’ljallangan. Bu protokol dunyo kompyuter tarmog’i Internet da qabul qilingan, abonentlarning kо’p qismi oddiy telefon aloqa yо’llariga ulanadilar. Uning asosida yuqoriroq bosqich protokollari ishlaydi, jumladan SMPT, FTP, SNMP protokollari. TCP/IP protokollarining kamchiligi kichik tezlikda ishlashi. NetBIOS protokoli (tarmoq kiritish -chiqarish asos sistemasi) IBM firmasi tomonidan ishlab chiqarilgan dastlab u IBM PS Network va IBM Token-Ring tarmoqlari uchun mо’ljallanib, shaxsiy kompyuterning BIOS sistema andozasiga asoslangan holda loyihalashtirilgan.
Shu davrdan boshlab bu protokol asosiy standart bо’lib qoldi (aslida u standartlashtirilmagan) va kо’p tarmoq operatsion sistemalari tarkibida NetBIOS emulyatori bо’lib, ular moslikni taminlaydilar. Dastlabki vaqtlarda NetBIOS seans, transport va tarmoq bosqichlarini vazifalarini bajargan, keyin ishlab chiqarilayotgan tarmoqlarda pastki bosqichlar standart (masalan, IRX/SRX) protokollar ishlatilmoqda, lekin NetBIOS emulyator zimmasida faqat seans bosqichi qolgan. NetBIOS emulyatori IRX/SRX ga qaraganda ancha yuqori servisga egadir, lekin u sekin ishlaydi. NetBEUI – bu NetBIOS protokolining transport bosqichigacha rivojlantirilgan protokoli.