O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand veterinariya meditsinasi instituti

3.5. Fan bo‘yicha glossariy

Terminning o‘zbek tilidagi ma’nosi	Terminning rus tilidagi ma’nosi	Terminning inglizcha nomi	Terminning izohi
Xususiy va umumiy tilshunoslik	Mалая и большая лингвистика	Micro and macro linguistics	Xususiy tilshunoslikda ma’lum bir tilning grammatikasi masalan, o‘zbek, rus, nemis tilining grammatikasi tekshiriladi. Umumiy tilshunoslikda esa til va jamiyat munosabatlari, uning taraqqiy etishi kabi masalalar o`rganiladi.
Umumiy	Всеобщий	General	Bu termin tilning xususiyatiga xos bo‘lib, u umumiy hisoblanadi. Chunki til jamiyat tomonidan yaratilgan.
Turg‘unlik	Постоянство	Static	Til unsurlari, ya’ni fonema, morfema va so`z statik holatda bo‘lib, ular nutqqa ko`chgandan keyingina faollashadi, o`zgaruvchan bo`ladi.
Mavhumlik	Абстрактно	Virtual	Til unsurlari, ya’ni fonema, morfema va so‘z virtual holatda bo`lib, ular nutqiy jarayonda inson tomonidan aniq maqsadda qo`llanadi. Uni inson faollashtiradi.
Morf	Mорф	Morf	Nutqning eng kichik ma’noli birligi
Morfema	Moрфема	Morpheme	Tilning eng kichik manoli birligi
Allomorf	Aлломорф	Allomorph	Morfemaning variant
Allofon	Aллофон	Allophone	Fonemaning variant
Predikativlik	Предикативность	Predicative	So‘zlovchining voqelikka munosabati
Denotat	Денотат	Denotant	Narsa yoki hodisa
Signifikat	Сигнификат	Significant	Ma’no yoki tushuncha
Piktigrafiya	Пиктография	Picturegraphos	Rasmlarga asoslangan yozuv
Geneologik tasnif	Генеологическая классификация	Geneological classification	Tillarni oilalarga bo‘linishi (til oilalari tasnifi)
Segment	Сегмент	Segment	Ifoda materialiga ega bo‘lgan til unsurlari
Supersegment	Суперсегмент	Supersegment	Ifoda materialiga ega bo‘lmagan unsurlar (bo‘g‘in, urg‘u, ohang)
Agglyutinativ	Агглютинатив	Agglutination	Yopishtirilgan degan ma’noni bildiradi. O‘zakka qo‘shilayotgan har bir qo‘shimcha grammatik ma’no ifodalaydi
Distributsiya	Дистрибуция	Distrubation	Ma’no qurshovida kelgan tushunchalar
Jumla	Фраза	Phrase	Nutqning ikki pauzasi oralig‘idagi ohang butunligi
Takt	Такт	Tact	Jumla ichidagi ohang butunligi
Fleksiya	Флекция	Flection	O‘zak tarkibidagi tovushning o‘zgarishi

IV. Fan bo‘yicha o‘tkaziladigan attestatsiya savollari

4.3.Yakuniy baholash uchun og‘zaki savollar

1. 
   Alisher Navoiyning "Tilga ixtiyorsiz — elga e'tiborsiz" degan hikmatli iborasini tushuntirib bering.
   
2. 
   "Nutq madaniyati" dcganda nimani tushunasiz?
   
3. 
   Nutq madaniyati qoidalarini o'rganish nima uchun kerak?
   
4. 
   Nutq madaniyatiga rioya qilish nimalarni talab etadi?
   
5. 
   Savodxonlik nimalarga asoslanishini tushuntiring.
   
6. 
   "Nutqning to`g`riligi" dcganda nimani tushuiiasiz?
   
7. 
   Nutq aniqligi talablarini tushuntirib be ring.
   
8. 
   Nutqning mantiqiyligi tildan boshqa yana nimalarga bog'liq?
   O'zbck tilining tozalik darajasini izohlang.
   
9. 
   Tilning ta'sirchan vositalarini badiiy adabiyot matnidan olingan misollar asosida ko'rsatinji.
   
10. 
    Nutq madaniyati va nutq odobi tushunchalari naqida gapirib bering.
    
11. 
    Donolar nutq odobi haqida nimalar deganlar.
    
12. 
    Nutqning shakllanishidagi shart-sharoitlar nimadan iborat?
    
13. 
    Nutqiy muomala nima?
    
14. 
    Nutqiy muloqot odatlari an’anaviylik nima?
    
15. 
    Dialogik nutq haqida ma’lumot bering?
    
16. 
    Kirish so’z, undov va madal so’zlarni qo’llashni tushuntirib bering?
    
17. 
    Imo-ishoralardan unumli foydalanishni haqida nimalar bilasiz?
    
18. 
    Gapning ta’sirchanligini oshirishdagi imkoniyatlar nimalardan iborat?
    
19. 
    Tavsifiy matnning tuzilish va shakllari nimalardan iborat?
    
20. 
    Ma'lum sharoit, voqea, tabiat, shaxs tasviri, uning uslubiy farqlari haqida gapirib bering?
    
21. 
    Sinonimiyasi ustida ishlash deganda nimani tushunasiz.
    
22. 
    Matn ustida ishlash deganda nimani tushunasiz?
    
23. 
    Bunday matnlarning publisistik va rasmiy uslubdagi ko’rinishlarini aytib bering?
    
24. 
    Quydagi matnlarni farqlab bering.
    
25. 
    Radioeshittiruv va teleko’rsatuv uchun so’zlash, xabar yoki mulohaza aytish mazmunida matn tayyorlashda nimalarga e’tibor berish lozim?
    
26. 
    Bunday matnlar tarkibi, sistematik-uslubiy xususiyatlarini qiyosiy tahlil etish deganda nimani tushunasiz?
    
27. 
    Nutqning uslublarini sanab bering?
    
28. 
    Uslublar qanday farqlanadi?
    
29. 
    Uslublarda nutq madaniyati me'yorlari haqida gapirib bering?
    
30. 
    Tildagi aniqlik va ixchamlik haqida nimalar bilasiz?
    
31. 
    Uslubning hujjatchilik xarakteri to`g`risida nimalar bilasiz?
    
32. 
    Leksik birliklar sinonimiyasi haqida gapirib bering?
    
33. 
    Nutq sinanomiyasidan amalda foydalanishda nimalarga e’tibor berish lozim?
    
34. 
    Matning asosiy va yordamchi qismlarini farqlay olasizmi?
    
35. 
    Qisimlarning o’zaro bog’liqligini ta'minlovchi leksik-sintaktik vositalar nimalardan iborat?
    
36. 
    Matn deb nimaga aytiladi?
    
37. 
    Matnning asosiy faktlarini ajrata bilish deganda nimani tushunasiz.
    
38. 
    Yordamchi materialni qisqartirish orqali matnni ixchamlashtirish haqida gapirib bering?
    
39. 
    Matn mazmunini kengaytirish haqida gapirib bering?
    
40. 
    Atamalar boshqa lug’atiy birliklardan qanday xususiyatlari bilan farq qiladi?
    
41. 
    Kasb-hunar so’zlarining ma'naviy-vazifaviy imkoniyatlari nimaga asoslanadi?
    
42. 
    So’z tanlash tamoyillari nimalardan iborat?
    
43. 
    So'z qo’llash me'yorlari qanaqa?
    
44. 
    Kasb-hunar so’zlarining ma'naviy-vazifaviy imkoniyatlari nimaga asoslanadi?
    
45. 
    So’z tanlash tamoyillari nimalardan iborat?
    
46. 
    So'z qo’llash me'yorlari qanaqa?
    
47. 
    Kasb-hunar so’zlarini qanday so’zlar bilan almashtirish mumkin?
    
48. 
    Bularda so’z yasash va imlo me'yorlariga qanday amal qilinadi?
    
49. 
    Kasb-hunar so’zlarini o’rinli qo’llagan holda matn tayyorlang?
    
50. 
    Uni boshqa uslubdagi matnga aylantirish haqida gapirib bering?
    
51. 
    O'zbek hujjatchilik tarixidan nimalarni bilasiz?
    
52. 
    Hujjat turlarideganda nimani tushunasiz?
    
53. 
    O’tmishda hujjat tutish rasmiy tarixiy hujjatlarning turlarini sanab bering?
    
54. 
    Ichki va tashqi hujjatlar, mazmuniga ko’ra hujjat turlari nimalardan iborat?
    
55. 
    Rasmiy xat shaxsiy xatdan qanday xususiyatlari bilan farq qiladi?
    
56. 
    Rasmiy xat mazmunan qanday ko’rinishlarga ega?
    
57. 
    Rasmiy murojaat haqida gapirib bering.
    
58. 
    Xatga asosnoma, iltimos yoki tashakkur bayoni haqida nimalar bilasiz?
    
59. 
    Taklif yoki e'tiroz bildirish shakllari nimalardan iborat?
    
60. 
    Ulardan namunalar tayyorlang.
    
61. 
    Xizmat jarayonidagi komunikativ aloqa nimalarda namoyon bo’ladi?
    
62. 
    Telefon orqali so’zlashuvda nimalarga rioya qilish lozim?
    
63. 
    Telegramma matnining zaruriy qismlari nimalardan tashkil topadi?
    
64. 
    Telegramma va faksogramma matnlari namunasini yozing.
    
65. 
    Jo’natish, qabul qilish va manzil bo’yicha etkazish haqida gapirib bering?
    
66. 
    Shaxsiy hujjatlar qanday leksika-grammatik belgilarga ega?
    
67. 
    Shaxsiy hujjat tarkibiga nimalar kiradi?
    
68. 
    Shaxsiy hujjatlarning rasmj lashtirilgan shakliga namuna keltiring.
    
69. 
    Shaxsiy hujjat turlari, uning zaruriy qismlari tuzilishi haqida gapirib bering.
    
70. 
    Tarjimai hol qanday yoziladi?
    
71. 
    Ariza-chi?
    
72. 
    Tushuntirish xati yozayotganda nimalarga etibor berish lozim?
    
73. 
    Tilxat va ishonchnomaning zaruriy qisimlari haqida gapirib bering.
    
74. 
    Tavsifiy matn qanday leksik-uslubiy belgilarga ega?
    
75. 
    Tavsifnoma, tavsiyanoma matnlari namunasini tayyorlang.
    
76. 
    Rasmiy-idoraviy hujjatlar matnining xususiyatlari haqida gapirib bering.
    
77. 
    Tinish belgilarini qo’llash me’yorlari nimalardan iborat?
    
78. 
    Matnning zaruriy qismlari nimalardan iborat?
    
79. 
    Ularning mazmuni va til vositalarini belgilash nimalardan iborat?
    
80. 
    Farmoyish tarzidagi hujjatlarning asosiy qismlariga nimalar kiradi?
    
81. 
    Buyruq matnlarida fe'lning qaysi shakllari qo’llanilishi lozim?
    
82. 
    Buyruq namunasini tayyorlang?
    
83. 
    Ma'lumot matnlari, ularning mazmuniy qurilishi nimalardan iborat?
    
84. 
    Quydagi matnlarni farqlab bering.
    
85. 
    Yozuv me’yorlariga amal qilish deganda nimani tushunasiz?
    
86. 
    Bayoniy matnda qanday leksik-sintaktik birliklar ko’proq ishlatiladi?
    
87. 
    Bayoniy matnning til xususiyatlari deganda nimani tushunasiz?
    
88. 
    Matnning tuzilishi, mazmuniy qismlari tarkibi nimalardan iborat?
    
89. 
    Bosh harfda yoziladigan qismlarini ajiratib ko’rsating.
    
90. 
    Majlis bayonnomasi qanday qismlardan tashkil topadi?
    
91. 
    Bayonnoma bilan undan olinadigan ko’chirma o’rtasida qanday farqlar bor?
    
92. 
    Shartnoma matnidagi fe'llar qaysi shakllarda bo’lishi lozim?
    
93. 
    Ta'rif-mulohaza mazmunli hujjat turlari necha xil?
    
94. 
    Taqriz matnning asosiy xususiyati nimada?
    
95. 
    Fikrni asoslashda tilning qanday vositalaridan foydalaniladi?
    
96. 
    Sitatalardan qaysi matnlarda foydalanish o’rinli sanaladi?
    
97. 
    Ta'rif-mulohaza mazmunli hujjat turlari necha xil?
    
98. 
    Taqriz matnning asosiy xususiyati nimada?
    
99. 
    Fikrni asoslashda tilning qanday vositalaridan foydalaniladi?
    
100. 
     Sitatalardan qaysi matnlarda foydalanish o’rinli sanaladi?
     
101. 
     Hujjat matni tahririda nimalarga ertibor beriladi?
     
102. 
     Matnda katta harfli so’zlar qanday joylashtiriladi?
     
103. 
     Matnning asli bilan ko’chirmasi o’rtasidagi aynanlik qanday ta'minlanadi?
     
104. 
     Matnning tarjima nusxasi bilan monandligiga qaysi yo’llar bilan erishiladi?
     
105. 
     Matn ko’chirmasi namunasini tahlil qiling.
     
106. 
     Murakkab tuzilishli hujjatlar tayyorlang?
     
107. 
     Kompbyuterda matn yozishda turli xil o’lchov va ko’rinishdagi shriftlardan foydalana olasizmi, buni amalda ko’rsating?
     
108. 
     Hozirgi munshaotchilik haqida gapiring.
     
109. 
     Xalqaro munshaotchilikning asosiy belgilarini ayting.
     
110. 
     Diplomatik hujjatlar qanday yoziladi?
     
111. 
     Memorandum qanday hujjat?
     
112. 
     Ma’lumotnomaning matnida sarlavha qanday qo’yiladi?
     
113. 
     Asosiy qism va asos-dalilning mazmuni deganda nimani tushunasiz?
     
114. 
     Xabar mazmunini asosiy va qo’shimcha ma'lumotlar bilan to’ldirig.
     
115. 
     Yozuv me’yorlariga amal qilish deganda nimani tushunasiz?
     
116. 
     Bayoniy matnda qanday leksik-sintaktik birliklar ko’proq ishlatiladi?
     
117. 
     Bayoniy matnning til xususiyatlari deganda nimani tushunasiz?
     
118. 
     Matnning tuzilishi, mazmuniy qismlari tarkibi nimalardan iborat?
     
119. 
     Bosh harfda yoziladigan qismlarini ajiratib ko’rsating.
     
120. 
     Majlis bayonnomasi qanday qismlardan tashkil topadi?
     
121. 
     Bayonnoma bilan undan olinadigan ko’chirma o’rtasida qanday farqlar bor?
     
122. 
     Shartnoma matnidagi fe'llar qaysi shakllarda bo’lishi lozim?
     
123. 
     Ta'rif-mulohaza mazmunli hujjat turlari necha xil?
     
124. 
     Taqriz matnning asosiy xususiyati nimada?
     
125. 
     Fikrni asoslashda tilning qanday vositalaridan foydalaniladi?
     
126. 
     Sitatalardan qaysi matnlarda foydalanish o’rinli sanaladi?
     
127. 
     Ta'rif-mulohaza mazmunli hujjat turlari necha xil?
     
128. 
     Taqriz matnning asosiy xususiyati nimada?
     
129. 
     Fikrni asoslashda tilning qanday vositalaridan foydalaniladi?
     
130. 
     Sitatalardan qaysi matnlarda foydalanish o’rinli sanaladi?
     
131. 
     Hujjat matni tahririda nimalarga ertibor beriladi?
     
132. 
     Matnda katta harfli so’zlar qanday joylashtiriladi?
     
133. 
     Matnning asli bilan ko’chirmasi o’rtasidagi aynanlik qanday ta'minlanadi?
     
134. 
     Matnning tarjima nusxasi bilan monandligiga qaysi yo’llar bilan erishiladi?
     
135. 
     Matn ko’chirmasi namunasini tahlil qiling.
     
136. 
     Murakkab tuzilishli hujjatlar tayyorlang?
     
137. 
     Hozirgi munshaotchilik haqida gapiring.
     
138. 
     Xalqaro munshaotchilikning asosiy belgilarini ayting.
     
139. 
     Diplomatik hujjatlar qanday yoziladi?
     
140. 
     Memorandum qanday hujjat?
     
141. 
     Til va tafakkur, til va nutq tushunchalarini farqlay olasizmi?
     
142. 
     Til haqida donolar nimalar deyishgan?
     
143. 
     Nutq madaniyati qoidalarini o'rganish nima uchun kerak?
     
144. 
     Savodxonlik nimalarga asoslanishini tushuntiring.
     
145. 
     Nutqning shakllanishidagi shart-sharoitlar nimadan iborat?
     
146. 
     Dialogik nutq haqida ma’lumot bering?
     
147. 
     Rasmiy xat shaxsiy xatdan qanday xususiyatlari bilan farq qiladi?
     
148. 
     Rasmiy xat mazmunan qanday ko’rinishlarga ega?
     
149. 
     Rasmiy murojaat haqida gapirib bering.
     
150. 
     Xatga asosnoma, iltimos yoki tashakkur bayoni haqida nimalar bilasiz?
     
151. 
     Taklif yoki e'tiroz bildirish shakllari nimalardan iborat?
     
152. 
     Ulardan namunalar tayyorlang.
     
153. 
     Xizmat jarayonidagi komunikativ aloqa nimalarda namoyon bo’ladi?
     
154. 
     Telefon orqali so’zlashuvda nimalarga rioya qilish lozim?
     
155. 
     Faksogramma matnlari tarkibi, ularni tayyorlashhaqida gapirib bering.
     
156. 
     Telegramma va faksogramma matnlari namunasini yozing.
     
157. 
     Jo’natish, qabul qilish va manzil bo’yicha etkazish haqida gapirib bering?
     
158. 
     Shaxsiy hujjatlar qanday leksika-grammatik belgilarga ega?
     
159. 
     Shaxsiy hujjat tarkibiga nimalar kiradi?
     
160. 
     Shaxsiy hujjatlarning rasmj lashtirilgan shakliga namuna keltiring.
     
161. 
     Shaxsiy hujjat turlari, uning zaruriy qismlari tuzilishi haqida gapirib bering.
     
162. 
     Tarjimai hol qanday yoziladi?
     
163. 
     Tushuntirish xati yozayotganda nimalarga etibor berish lozim?
     
164. 
     Tilxat va ishonchnomaning zaruriy qisimlari haqida gapirib bering.
     
165. 
     Tavsifiy matn qanday leksik-uslubiy belgilarga ega?
     
166. 
     Tavsifnoma, tavsiyanoma matnlari namunasini tayyorlang.
     
167. 
     Rasmiy-idoraviy hujjatlar matnining xususiyatlari haqida gapirib bering.
     
168. 
     Tinish belgilarini qo’llash me’yorlari nimalardan iborat?
     
169. 
     Matnning zaruriy qismlari nimalardan iborat?
     
170. 
     Ularning mazmuni va til vositalarini belgilash nimalardan iborat?
     
171. 
     Farmoyish tarzidagi hujjatlarning asosiy qismlariga nimalar kiradi?
     
172. 
     Buyruq matnlarida fe'lning qaysi shakllari qo’llanilishi lozim?
     
173. 
     Buyruq namunasini tayyorlang?
     
174. 
     Ma'lumot matnlari, ularning mazmuniy qurilishi nimalardan iborat?
     
175. 
     Ma’lumotnomaning matnida sarlavha qanday qo’yiladi?
     
176. 
     Asosiy qism va asos-dalilning mazmuni deganda nimani tushunasiz?
     
177. 
     Xabar mazmunini asosiy va qo’shimcha ma'lumotlar bilan to’ldirig.
     
178. 
     Ma'lumotlarning aniqligi va ixchamaligini ta'minlashda nimalarga e’tibor berish lozim?
     
179. 
     Hujjat matnlarida tinish belgilarini qo’llanishida nimalarga e’tibor berish lozim?
     
180. 
     Yozuv me’yorlariga amal qilish deganda nimani tushunasiz?
     
181. 
     Matnda ikki nuqta, nuqtali vergul, tire, vergul, qavsni to`g`ri ishlatish nimalardan iborat?
     
182. 
     Bayoniy matnda qanday leksik-sintaktik birliklar ko’proq ishlatiladi?
     
183. 
     Bayoniy matnning til xususiyatlari deganda nimani tushunasiz?
     
184. 
     Matnning tuzilishi, mazmuniy qismlari tarkibi nimalardan iborat?
     
185. 
     Bosh harfda yoziladigan qismlarini ajiratib ko’rsating.
     
186. 
     Majlis bayonnomasi qanday qismlardan tashkil topadi?
     
187. 
     Bayonnoma bilan undan olinadigan ko’chirma o’rtasida qanday farqlar bor?
     
188. 
     Shartnoma matnidagi fe'llar qaysi shakllarda bo’lishi lozim?
     
189. 
     Ta'rif-mulohaza mazmunli hujjat turlari necha xil?
     
190. 
     Taqriz matnning asosiy xususiyati nimada?
     
191. 
     Fikrni asoslashda tilning qanday vositalaridan foydalaniladi?
     
192. 
     Sitatalardan qaysi matnlarda foydalanish o’rinli sanaladi?
     
193. 
     Ta'rif-mulohaza mazmunli hujjat turlari necha xil?
     
194. 
     Taqriz matnning asosiy xususiyati nimada?
     
195. 
     Fikrni asoslashda tilning qanday vositalaridan foydalaniladi?
     
196. 
     Sitatalardan qaysi matnlarda foydalanish o’rinli sanaladi?
     
197. 
     Hujjat matni tahririda nimalarga ertibor beriladi?
     
198. 
     Matnda katta harfli so’zlar qanday joylashtiriladi?
     
199. 
     Hozirgi munshaotchilik haqida gapiring.
     
200. 
     Xalqaro munshaotchilikning asosiy belgilarini ayting.