|
10.2. Butunjahon turistik tashkiloti
Butunjahon turistik tashkiloti turizm sohasida yetakchi xalqaro tashkilot
hisoblanadi. Turistik siyosat masalalarini muhokama qilishda global forum bo‘lib
xizmat qiladi. Shuningdek turistik statistika va turizm sohasida amaliy
texnologiyalar manbaidir.
BTT -World Tourism Organization, WTO, turistik tashkilotlar rasmiy xalqaro
ittifoqi, merosxo‘ri sifatida 1975 yil tashkil etilgan. BMT bosh Assamblyasi
EKOSOS bilan kelishgan holda BTTni hukumatlararo tashkilot maqomini tan
olgan.
2002 yilda uning tarkibiga 139 mamlakat, 6 hudud va 350 ga yaqin xususiy
sektor, o‘quv yurtlari, turistik assotsiatsiyalar va mahalliy turistik tashkilotlar
kirgan.
BTTning – Butunjahon turistik tashkiloti shtab kvartirasi Madrid (Ispaniya)da
joylashgan. Unda dunyoning barcha joylaridan turizm sohasidagi 90 mutaxassis
xodimlar ishlaydi. BTT hukumatlararo tashkilot hisoblanib, BMT topshirig‘iga
ko‘ra hamma uchun ochiq turizmni rivojlantirish, turizm harakatiga keng ko‘lam
baxsh etishda markaziy va hal qiluvchi rol o‘ynash vazifasi yuklangan.
BTTning asosiy vazifasi yana yangi ish o‘rinlari yaratish va iqtisodiy o‘sishni
rag‘batlantirish, atrof-muhitni, madaniy merosni muhofaza etish va targ‘ib qilish
282
hamda dunyoda turizm orqali inson huquqlarini xurmat qilishga erishish
hisoblanadi.
BTTning asosiy maqsadlari:
Iqtisodiy taraqqiyot vositalari sifatida turizmni qo‘llab-quvvatlash va
tinchlikni, xalqlararo o‘zaro tushunishni, farovonlikni, tili, irqi, jinsi, diniy
e’tiqodidan qat’iy nazar inson huquqlariga rioya etilishni ta’minlash;
Turizm sohasida rivojlanayotgan mamlakatlar manfaatlariga rioya etish.
BTT yetarli rejalashtirish, boshqaruv va monitoring bo‘lmasa turizm
madaniy, ekologik va ijtimoiy taraqqiyotga salbiy ta’sir qiladi deb hisoblaydi. Shu
munosabat bilan BTT hukumatlarni, xususiy sektor, mahalliy xukumat organlari va
nodavlat tashkilotlari bilan hamkorlikda turizm sohasida muhim rol o‘ynashga
chaqiradi.
BTT fikricha, turizm bizning davrimizda faoliyatning dinamik turi sifatida
qashshoqlikka
qarshi
kurashda
samarali
foydalanilishi
mumkin.
BTT
kambag‘allikka barham berish vositasi sifatida turg‘un turizmni rivojlantirish
bo‘yicha yangi tashabbuslarda o‘z kuchini YUNKTAD bilan birlashtirdi. «Turg‘un
turizm – kambag‘allika bar ham»(ST-EP) dasturi tashkilotni uzoq muddatga
ishlashga mo‘ljallangan, kambag‘allik bilan kurashishi uchun turg‘un turizm
harakatiga qaratilgan. U 2003 yilda «Turizm kambag‘allik bilan kurashish, ish
o‘rinlari yaratish va ijtimoiy gormoniya uchun qudratli omil» shiori ostida hayotga
tadbiq etildi.
BTT- Butunjahon turistik tashkilotining barcha a’zolari uch kategoriyaga
bo‘lindi:
Haqiqiy a’zo maqomiga ega bo‘lgan suveren davlatlar;
Assotsiyalashgan a’zo maqomi (BTT assotsiyalashgan a’zosi har qanday
davlat yoki guruxlar territoriyalari bo‘lishi mumkin, ular o‘z tashqi
siyosati uchun mustaqil javobgar emas)ga ega bo‘lgan davlatlar;
BTT birlashgan a’zolari turizm sohasida manfaatdor har qanday
hukumatlararo yoki nodavlat tashkilotlari, shuningdek faoliyat BTT
vakolati yoki turizmning ba’zi asoslariga daxldor tijorat tashkilotlar va
birlashmalar (aviakompaniyalar, mehmonxonalar, banklar, tadqiqot
institutlari, nashrlik guruxlari va boshqalar).
Birlashgan a’zolar esa uch guruhga bo‘linadi:
- BTT ish kengashi;
- BTT ta’lim bo‘yicha soveti;
- BTT turistik markazlarni boshqarish bo‘yicha operativ markazlari.
Birlashgan a’zolarga kirish uchun nomzod shtab – kvrtirasi joylashgan
mamlakatning qo‘llab- quvatlovchi rasmiy roziligi talab qilinadi. BTT turistik
industriya rahbarlari va hukumatlararo faol hamkorlikni ta’minlovchi hukumat
vakillari bilan ish olib boradigan operativ sektor mavjud bo‘lgan yagona
hukumatlararo tashkilotdir. Birlashgan a’zolarning keng tarkibi o‘z ish dasturiga
ega. Unda har yili majlislar va texnik seminarlar o‘tkazish ko‘zda tutilgan. Masalan
2001 yilda «Turizmda elektron biznes», 2002 yilda «Davlat va xususiy sektor
hamkorligi va sherikchiligi » kabi maxsus mavzularda seminarlar o‘tkazildi.
283
BTT quyidagi tuzilmaga ega:
Do'stlaringiz bilan baham: |
