O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti sport faoliyati va san’at fakulteti sport faoliyati kafedrasi

MODUL/FAN SILLABUSI Jismoniy madaniyat fakulteti

5112000-Jismoniy madaniyat ta’lim yo‘nalishi

Fan nomi:	JISMONIY TARBIYA VA SPORTNI BOSHQARISH
Fan turi:	Tanlov Fan
Fan kodi:	TFT2.09
Yil:	2021-2022
Semestr:	3
Ta’lim shakli:	Kunduzgi
Mashg‘ulotlar shakli va semestrga ajratilgan soatlar:	210
Ma’ruza	16
Amaliy mashg‘ulotlar	43
Laboratoriya mashg‘ulotlari	-
Seminar	16
Mustaqilta’lim	135
Kredit miqdori:	7
Baholash shakli:	S
lFan tili:	o‘zbek

Fanning maqsadi (FM)
FM1	Fanni o‘qitishdan maqsad - boMajak kadrlarga jismoniy tarbiya va sportni boshqarish bo‘yicha atroflicha va chuqur kasbiy bilimlar berish. 0‘z- o‘zini boshqaruv muassasalari va davlat idoralarini boshqaruv hujjatlar bilan ishlashga o‘rgatish orqali kelajakda o‘z mutaxassisliklari bo‘yicha chuqur bilim berishdan iborat.
FM2	Fanning vazifasi - bodajak jismoniy madaniyat o‘qituvchilariga sportni boshqaruv tamoyillari, an'anaviy va milliy bayramlarda musobaqalar tashkil etish, jismoniy tarbiya va sport bo‘yicha qaror, buyruqlaming sport tashkilotlarida bajarilishi bo‘yicha bilim berish hamda o‘rgatishdan iborat.
Fanni o‘zIashtirish uchun zarur boshlang‘ich bilimlar
1.	Jismoniy tarbiya va sportni boshqarish fanini o'zlashtirsh natijasida talabalar quyidagi bilim, ko'nilcma va tasavvurlarga ega bo'lishi lozim:
2.	- Jismoniy tarbiya va sportni boshqarish fanini bo’yicha umumiy tushunchalar va uslubiy tushunchalami o'rganishni o'z ichiga oladi. Bilimlar jihatidan:
Ta’lim natijalari (TN)
TNI	« Jismoniy tarbiya va sportni boshqarish » fanini o'zlashtirsh natijasida talabalar quyidagi bilim, ko'nikma va tasavvurlarga ega bo'lishi lozim:
TN2	- Jismoniy tarbiya va sportni boshqarish fanining maqsadi hamda vazifalari, 0‘zbekiston Respublikasi hukumatining jismoniy madaniyat va sport bo‘yicha qabul qilgan hujjatlarining ahamiyati, jismoniy tarbiya tizimi. Jismoniy tarbiyaning boshqa tarbiya yo’nalishlari bilan bog‘liqligi, Jismoni\ tarbiya nazariyasining umumiy prinsiplari haqida bilimlarga ega bo‘lishi kerak.
TN3	- Jismoniy tarbiya va sportni boshqarishning ilmiy tadciqot uslubiyatlari, Jismoniy tarbiya vositalari, Jismoniy mashiqlam: klassifilatsiyalash haqida ко ‘nikmalarga ega bo'lishi kerak.
TN4	- Jismoniy tarbiya va sportni boshqarishning usuliyatlari S:'z. ko‘rgazmalilik usuliyati, 0‘qitishning amaliy usuliyati, o‘yin, musobaca a qat’iy tartiblashtirilgan mashqlar usuliyati, Harakat ko’nikma malaka ar __ o’rgatish bosqishlari Jismoniy tarbiya ta’limi, uning vazifa.ar a xususiyatlari, Ta’lim jarayonining tuzilishi haqida bilimlarga ega b: a kerak.
	Ko‘nikmalar jihatidan:
TN5	sport va sogMomlashtirish tadbirlarining shakllar:: bo'aiar musobaqalarini tashkil etish; maktabgacha ta'lim muassaaa ar va umumta'lim maktablarining boshlang‘ich sinf o‘quvch:.ar г lan musobaqalami tashkil qilish turlari, bosqichlari; umumta'lim makaar.arida sport va sogMomlashtirish tadbirlari asoslarini haqida ко‘nikmalarga ega bo ‘lishi kerak.
TN6	- akademik litsey va kasb-hunar kollejlarida sport - sog'izir .ashtirish tadbirlari; aholi turar joylarda ommaviy sport va sog'lom ashtirish tadbirlarini tashkil etish va o‘qitish metodikasi; ulng* sanalariga bag‘ishlangan sport bayramlarini tashkil qilish va o‘tkaz:sh: sport bayramlarida harakatli o‘yinlaming o‘rni; sport va sogiamiashtirish tadbirlariga tayyorlashda pedagogning roli haqida malaka.a-ga ega bo 'lishi kerak.
Fan mazmuni
Mashg‘ulotlar shakli: Ma’ruza (M) 3-semistr
Ml		Jismoniy tarbiya va sportni boshqarish fanining maqsad va vazifalari
М2		O'zbekiston Respublikasidagi jismoniy tarbiya tizimining umumiy tavs::'
М3		0‘z-o‘zini boshqaruv tashkilotlarida jismoniy madaniyatni tashkil etish tizimlari
М4		Jismoniy tarbiya va sportni boshqarishda ishtirok etuvchi davlat idoralari. Boshqarishning jamoat tashkilotlari.
М5		0‘zbekiston Respublikasi Milliy Olimpiya qo‘mitasi
Мб		Sport maktablari va markazlari faoliyatini tashkil qilish
М7		Aholi turar joylarda ommaviy sog‘lomlashtirish va milliy o‘yinlami tashkil qilish
М8		O’zbekistonning xalqaro sport aloqalari
Mashg'ulotlar shakli: Amaliy (A) 3-semistr
А1		Jismoniy tarbiya va sportni boshqarish fanining maqsad va vazifalari
А2		Jismoniy tarbiya va sportni boshqarishning nazariy asoslari.
АЗ		Jismoniy tarbiya va sportni boshqarishning nazariy asoslari.
А4		O'zbekiston Respublikasidagi jismoniy tarbiya tizimining umumiy tavsifi
А5		O'zbekiston Respublikasidagi jismoniy tarbiya tizimining umumiy tavsifi
А6		0‘z-o‘zini boshqaruv tashkilotlarida jismoniy madaniyatni tashkil etish tizimlari
А7		0‘z-o‘zini boshqaruv tashkilotlarida jismoniy madaniyatni tashkil etish tizimlari
А8		0‘z-o‘zini boshqaruv tashkilotlarida jismoniy madaniyatni tashkil etish tizimlari
А9		Jismoniy tarbiya va sportni boshqarishda ishtirok etuvchi davlat idoralari. Boshqarishning j amoat tashkilotlari.
А10		Jismoniy tarbiya va sportni boshqarishda ishtirok etuvchi davlat idoralari. Boshqarishning jamoat tashkilotlari.
All		Jismoniy tarbiya va sportni boshqarishda ishtirok etuvchi davlat idoralari. Boshqarishning jamoat tashkilotlari.
А12		0‘zbekiston Respublikasi Milliy Olimpiya qo‘mitasi
А13		0‘zbekiston Respublikasi Milliy Olimpiya qo‘mitasi
А14		0‘zbekiston Respublikasi Milliy Olimpiya qo‘mitasi
А15		Sport maktablari va markazlari faoliyatini tashkil qilish
А16		Sport maktablari va markazlari faoliyatini tashkil qilish
А17		Sport maktablari va markazlari faoliyatini tashkil qilish
А18		Aholi turar joylarda ommaviy sog‘lomlashtirish va milliy o‘yinlami tashkil qilish
А19		O’zbekistonning xalqaro sport aloqalari
А20		O’zbekistonning xalqaro sport aloqalari
А21		Bugungi kunda O'zbekistonda jismoniy tarbiya va sport sohasida olib borilayotgan huquqiy islohotlar.
А22		Bugungi kunda O'zbekistonda jismoniy tarbiya va sport sohasida olib borilayotgan huquqiy islohotlar.
Mashg'ulotlar shakli: Semenar (S) 3-semistr
SI		Jismoniy tarbiya va sportni boshqarish fanining maqsad va vazifalari
S2		O'zbekiston Respublikasidagi jismoniy tarbiya tizimining umumiy tavsif.
S3		0‘z-o‘zini boshqaruv tashkilotlarida jismoniy madaniyatni tashkil etish tizimlari
S4		Jismoniy tarbiya va sportni boshqarishda ishtirok etuvchi davlat idoralari. Boshqarishning j amoat tashkilotlari.
S5		0‘zbekiston Respublikasi Milliy Olimpiya qo‘mitasi
S6		Sport maktablari va markazlari faoliyatini tashkil qilish
S7		Aholi turar joylarda ommaviy sog‘lomlashtirish va milliy o‘yinlami tashkil qilish
S8		O’zbekistonning xalqaro sport aloqalari

FANDAN BAHOLASh MEZONI VA TARTTBI

“Jismoniy tarbiya va sportni boshqarish” fanidan talabalar bilimini baholash “Samarqand davlat universitetida ta’limning kredit tizimi sharoitlarida talabalar bilimini nazorat qilish tartibi va baholash mezonlari to’g’risidayo^,riqnoma^,,ga asosan amalga oshiriladi.

Fan ajratilgan jami kredit (soat) miqdori: 7 21

0 s).

Nazorat turi		Ajratilgan jami ball	Nazorat (topshiriq) shakli	Ballarning taqsimlanishi	Saralash bali
Oraliq nazorat		50 ball	Nazorat ishi: Yozma ish (2 ta savol) Yozma ish (2 ta savol)	20 ball 10 ball 10 ball	30 ball
		ball	3.Talaba faolligi (Seminar darslardagi)	10 ball (mashg’ulotlar soniga bo’linadi)
			4.Mustaqil ta’lim	20ball (topshiriqlar soniga bo’linadi)
Yakuniy nazorat		50 ball	Yozma ish (5 ta savol) yoki Test (50 ta savol)	50 ball (har bir savolga 10 ball dan) 50 ball (har bir savolga 1 balldan)	30 ball
Fan	Bo’yicha yuqorida keltirilgan nazoratlarda to’plangan reyting umulashtiriladi

hamda yakunda ballar 5 baholik tizimga quyidagicha konvertasiya qilinadi:

• 
  87-100 ball - 5 (a’lo);
  
• 
  73-86 ball - 4 (yaxshi);
  
• 
  60-72 ball - 3 (qoniqarli);
  

0-59 ball - 2 (qoniqarsiz).

Tavsiya qilinadigan qo‘shimcha adabiyotlar
1.	O’zbekiston Respublikasining «Jismoniy tarbiya va sport to'g'risida»gi qonuni (yangi tahrirda) 2015 yil 4 sentabr
2.	Eshnazarov J. Jismoniy madaniyat tarixi va boshqarish. T.: 2008
3.	Yarashev K.D. Jismoniy tarbiya va sportni boshqarish. Abu Ali Ibn Sino nomidagi tibbiyot nashriyoti 2002 yil.
4.	Abdumalikov R., Jismoniy madaniyat va sport ixtisosligidagi talabalarni boshqaruvchilik faoliyatlariga tayyorlashning nazariy va amaliy asoslari, monog., - T., O’zDJTI nashri, 1994.
5.	Yaroskiy A., Poddubniy A., O’zbekistorming xalqaro sport aloqalari, -T., “O’zbekiston”, 1980.
6.	Botirov X.A. Jismoniy tarbiya va sport tarixi. T. “0‘qituvchi” 1993 y.
7.	Xo‘jaevF. 0‘zbekistonda jismoniy tarbiya. 1997 y.
8.	D.Mamaziyatov. Jismoniy tarbiya va olimpiya harakati tarixi 2020 у
Tavsiya qilinadigan qo‘shimcha adabiyotlar
1.	Xoldorov T., Tulenova X.B. Jismoniy madaniyat, jismoniy tarbiya, sport, turizm, xalq milliy o’yinlarining nazariy va amaliy asoslari. TDTU bosmaxonasi., 2007 у
2.	Alpomish va Barchinoy meyoriy testlari. Toshkent-1999 y.
3.	T.S.Usmonxo'jayev va b. O'zbek xalq harakatli o'yinlari . T.:«0'qituvchi» 2004 yil.
4.	R.S.Salomov. Jismoniy tarbiya nazariyasi va uslubiyati. T. 2014 y.
Dastur mualliflari:		prof. J.E.Eshnazarov K.S.Umarov Y.Q.Ismoilov
E-mail:		umarov 125(a),email.com ismoilov80(a),email.com
Tashkilot:		Samarqand davlat universiteti, «Jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi» kafedrasi

Kafedra mudiri: prof.J.E.Eshnazarov
Mazkur modul Jismoniy madaniyat fakulteti kengashining 2021-yil 31.05

10-sonli yig’ilishida ko’rib chiqilgan va tasdiqlangan.




Kengash raisi: dots. B.B Kipchakov
“Kelishilgan”

SamDU o’quv uslubiy boshqarma boshlig’i
B.S Aliqulov 2021-yil

GLOSSARIY
Avtomotoklub – sportchilarni texnik o’qitishni, havaskor avtomobil haydovchilar tayyorlashni ta’minlaydigan hamda avtomobillarni saqlash va ta’mirlash avtoparkiga ega bo’lgan bino yoki binolar kompleksi.

Alpinistlar lageri – alpinistlarni o’qishini, ovqatlanishini, tunab qolishini ta’minlaydigan va tog’ bag’irlarida joylashgan inshootlar.

Yon chiziqlar – maydonchani yoki maydonni chegaralaydigan bo’ylama chiziqlar.

Velostansiya – velomashinalarni turishi, saqlanishi va ta’mirlanishi, shuningdek sportchilarga xizmat ko’rsatish uchun jihozlangan binolari bo’lgan imorat

Velotrek – velosipedda poygada o’tkazish uchun yoysimon burilishlari bo’lgan berk yo’lka ko’rinishidagi inshoot.

Yordamchi binolar va inshootlar – bu shug’ullanuvchilarga xizmat ko’rsatish va asosiy sport inshootlaridan foydalanishni ta’minlash uchun mo’ljallangan inshootlar.

Gimnasiyalar – Qadimgi Gresiyada sport mashg’ulotlari uchun mo’ljallangan va muqaddas o’rmonlarda daraxtlar bilan o’ralgan past tekisliklar.

Gimnastika zali – maydoni yuzasi 125m² dan kam bo’lmagan gimnastika bo’yicha mashg’ulotlar o’tkazish hamda musobaqa norma va qoidalarida belgilangan jihoz va qurilmalar o’rnatilgan, mos o’lchamlarga ega bo’lgan va yordamchi binolar bilan ta’minlangan maxsus sport inshooti.

Eshkak eshish stansiyasi yoki bazasi – bu eshkak eshish bo’yicha mashg’ulotlar o’tkazishni va qayiqlarning saqlanishini ta’minlaydigan, qirg’oqda shug’ullanuvchilarga xizmat ko’rsatish uchun binoga ega bo’lgan tabiiy suv havzasida joylashgan inshootlar kompleksi.

Sport saroyi – har xil sport turlari bo’yicha musobaqalar o’tkazish uchun moslashuvchan arenali va ko’p sonli tomoshabinlar ishtirokida ommaviy tadbirlar o’tkazish uchun mo’ljallangan hamda sportchilar va tomoshabinlarga xizmat ko’rsatish uchun maxsus jihoz va yordamchi binolarga ega bo’lgan maxsus qurilgan bino.

Namoyish etish uchun inshootlar – tomoshabinlarni jalb etish orqali musobaqalar o’tkazishga mo’ljallangan inshootlar.

“Salomatlik yo’lkasi” – oddiy trenajer qurilmalar va to’siqlar bilan jihozlangan sog’lomlashtiruvchi yurish, yugurish va jismoniy mashqlar bajarish uchun mo’ljallangan murakkab bo’lmagan turli uzunlikdagi yo’lkalar.

Boks uchun zal – boks bo’yicha mashg’ulotlarni o’tkazish uchun musobaqa norma va qoidalari bo’yicha jihozlangan hamda kerakli yordamchi binolar bilan ta’minlangan maxsus bino.

Kurash uchun zal – kurash bo’yicha mashg’ulotlar o’tkazish uchun hamda musobaqa norma va qoidalarida belgilangan jihozlarga va o’lchamlarga ega bo’lgan va kerakli yordamchi binolar bilan ta’minlangan maxsus bino.

Og’ir atletika uchun zal – og’ir atletika bo’yicha mashg’ulotlar o’tkazish uchun hamda musobaqa norma va qoidalarida belgilangan jihozlarga va o’lchamlarga ega bo’lgan va kerakli yordamchi binolar bilan ta’minlangan maxsus bino.

Qilichbozlik uchun zal – qilichbozlik bo’yicha mashg’ulotlar o’tkazish uchun hamda musobaqa norma va qoidalarida belgilangan jihozlarga va o’lchamlarga ega bo’lgan va kerakli yordamchi binolar bilan ta’minlangan maxsus bino.

Qishki stadion – chang’ida tramplindan sakrash, tezkor tushish va slalom va boshqalar bo’yicha mashg’ulotlar va musobaqalar o’tkazishni ta’minlaydigan tog’li joyda joylashgan inshootlar kompleksi.

Darvoza maydoni chizig’i – darvoza oldi yuzasini chegaralovchi chiziq.

Orqa chiziqlar – maydonchani chegaralovchi ko’ndalang chiziqlar.

Chang’i stansiyasi – chang’ilarni saqlash, berish, qabul qilish va chang’i sporti bilan shug’ullanuvchilarga xizmat ko’rsatish uchun bino yoki kompleks.

Chang’i tramplini – chang’ida sakrash uchun maxsus inshootlar. Amalda o’quv (sakrash uzunligi 10metrdan 20metrgacha) va sport (sakrash uzunligi 20metrdan katta) tramplinlari o’zaro farqlanadi.
Rayonlararo sport inshootlari – aholi yashaydigan uylar rayonlari guruhiga xizmat ko’rsatuvchi inshootlar

Mikrorayon sport inshootlari – mikrorayon, aholi yashaydigan uylar guruhi yoki alohida uy aholisiga xizmat ko’rsatuvchi inshootlar

Mototrek – motosiklda poyga mashg’ulotlari va musobaqalari o’tkazish uchun burilishlari yoysimon berk aylana yo’lka ko’rinishidagi inshoot.

Jarima zarba berish sohasi - bu basketbol maydonchasidagi o’yin maydonchasi tomon kengaytirilgan va 1,8 metr radiusli markazi jarima chizig’i o’rtasida joylashgan yarim aylana bilan chegaralangan soha.

Umumshahar sport inshootlari – shaharning barcha aholisiga xizmat ko’rsatuvchi inshootlar

Hajmli sport inshootlari - yopiq sport inshootlar.

Asosiy inshootlar – bu sport inshootlarining o’quv-trenirovka ishlarini, sog’lomlashtirish tadbirlarini va musobaqalarni o’tkazish uchun mo’ljallangan asosiy (bosh) qismi.

Alohida inshootlar – ayrim sport turlari bo’yicha mashg’ulotlar o’tkazish uchun mo’ljallangan inshootlar.

Ochiq sport inshootlar – bu o’quv-trenirovka mashg’ulotlarini va musobaqalarni binodan tashqarida – ochiq havoda o’tkaziladigan inshootlar . Palestrlar – kiyinish, cho’milish, mashg’ulot zallari uchun binolar bilan tutashgan baland imoratlar bilan o’ralgan to’g’ri burchakli maydonchalar. Bulardan eng muhimi va asosiysi – Qadimgi Gresiyadagi gimnastika zallari

- eyfebiylardir.

Sport inshootlari pasporti – sport inshootlarining xarakteri va holatini aniqlaydigan hujjat.

Yassi sport inshootlari – ochiq sport inshootlar.

Sport o’yinlari va mashg’ulotlari uchun maydoncha - bu sun’iy yoki tabiiy qatlam bilan qoplangan hamda sport turlari bo’yicha o’yinlar va mashg’ulotlar uchun mo’ljallangan va musobaqa qoidalariga mos holda jihozlangan tekis yer maydoni (uchastkasi). Bunday maydonchalar voleybol, basketbol, tennis, gimnastika va boshqalar uchun bo’lishi mumkin.

Sport o’yinlari uchun maydon - bu sport o’yinlari uchun mo’ljallangan chim yoki maxsus tuproqli aralashma bilan qoplangan tekis yer maydoni (uchastkasi). Bunday maydonlar futbol, regbi, chim ustida xokkey, qo’l to’pi va boshqa o’yinlar uchun rejalashtirilish mumkin. Maydon o’lchamlari musobaqa qoidalari bilan aniqlanadi.
Xavfsizlik yo’lkasi (sohasi) – maydoncha perimetri bo’ylab yotqizilgan yo’lka bo’lib uning chegarasi ichkarisida xalaqit qiluvchi tashqi buyumlar, o’rindiqlar va shu singarilar bo’lmasligi kerak.

Sport inshootlari loyihasi – bu tarxlardan (chizmalardan), hisoblash-izohlash yozuvlaridan va smetadan iborat bo’lgan texnik hujjatlar.

Rayon sport inshootlari – aholi yashaydigan yoki ishlab chiqarish bilan birga aholi yashaydigan rayon aholigsiga xizmat ko’rsatuvchi inshootlar.

Tomoshabinlar uchun inshootlar – bu (stasionar yoki sharoitga qarab o’zgrtiriluvchi) tribunalar, o’rindiqlar, stullar, asosiy inshootlar (sport yadrosi, maydonlar, o’yin maydonchalari, zallar, suv havzasi va boshqalar) va xizmat ko’rsatish uchun binolar (pavilonlar, foye, bufetlar, kafe, suv aylanish tizimlari) yonida joylashgan turish uchun joylar.

Qutqarish stansiyasi – alpinistlar va sayyohlar yo’nalishlarida joylashgan hamda tog’dagi guruhlar ustidan va tog’da falokatga uchragan alpinistlarga va sayyohlarga yordam ko’rsatilishini nazorat uchun mo’ljallangan maxsus bino.

Sport inshootlari - bu maxsus qurilgan va mos ravishda jihozlangan hamda har xil sport turlari bo’yicha o’quv-trenirovka jarayonlari va sport musobaqalari o’tkazilishini ta’minlaydigan yopiq yoki ochiq turdagi inshootlar.

Sport yadrosi – bu o’z tarkibida sport o’yinlari uchun maydon yoki maydonchalari, maydonni o’rab turgan aylanma yugurish yo’lkasi, shuningdek yugurish yo’lkasining ichki chismida ham, uning perimetri tashqarisida ham joylashtirilgan irg’itish va sakrash joylari bo’lgan ochiq inshootlar kompleksi. Ko’p hollarda, sport yadrosi markazida futbol maydoni joylashgan bo’ladi.

Sport zali – maydoni yuzasi 300m² dan kam bo’lmagan hamda sport o’yinlari bo’yicha mashg’ulotlar o’tkazish uchun mo’ljallangan, tennis, basketbol va voleybol o’yinlari uchun musobaqa o’tkazish normalari va qoidalariga ko’ra jihozlar bilan jihozlangan, maxsus o’lchamlarga ega

bo’lgan va yordamchi binolar bilan ta’minlangan maxsus bino.

Sport maneji – yengil atletika va sport o’yinlari bo’yicha mashg’ulotlar o’tkazishni ta’minlaydigan hamda mazkur sport turlaridan musobaqa normalari va qoidalarida belgilangan jihozlar va o’lchamlarga ega bo’lgan, shuningdek shug’ullanuvchilar uchun yordamchi inshootlarga ega bo’lgan maxsus bino.

O’rta (markaziy) chiziq – maydon yoki maydonchani teng ikkiga bo’ladigan chiziq

Stadiodrom – Qadimgi Gresiyada yugurish bo’yicha bir bosqichda musobaqa o’tkaziladigan joy.

Namunaviy loyiha – bu belgilangan tartibda tasdiqlangan va ko’p marta foydalanishga mo’ljallangan obyekt loyihasi.

O’q otish (tiri) joyi – sport qurolidan o’q otish bo’yicha mashg’ulotlar va musobaqalar o’tkazish uchun maxsus jihozlangan inshootlar yoki binolar.

Sayyohlik lageri – sayyohlarni o’qitish, ovqfatlanish va tunab qolishini ta’minlaydigan inshootlar.

O’quv-sport inshootlari – faqat o’quv-trenirovka jarayonlarga mo’ljallangan inshootlar;

Xokkey maydonchasi – muz ustida xokkey bo’yicha mashg’ulotlar va musobaqalar o’tkaziladigan hamda ma’lum o’lchamlardagi yoysimon burchakli to’siqlar bilan chegaralangan muz tekisligi.

Shaxmat-shashka klubi – shaxmat va shashka bo’yicha mashg’ulotlar va musobaqalar o’tkazilishini ta’minlaydigan bino yoki binolar guruhi.

Tajribaviy loyihalashtirish – bu sport inshootlarining eng rasional turini aniqlash maqsadida amalga oshirilgan loyihalashtirish.

Yaxta klubi (yelkanlar stansiyasi) – yelkanli sport bo’yicha mashg’ulotlar o’tkazishni ta’minlaydigan, yelkanli kemalarni saqlash va ta’mirlash hamda shug’ullanuvchilarga xizmat ko’rsatish uchun elling va binolarga ega bo’lgan inshootlar.