O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi qo‘qon davlat pedagogika instituti

Ma’ruza mashg’ulotlari 

 

18 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Jamoaga  qo‘yilayotgan  talablar  mazmunidagi  farq  jamoa  rivojlanishi  bosqichini 

aniqlovchi  yorqin  tashkiliy  ko‘rsatkich  sanaladi.  Jamoaning  amaliy  faoliyati 

mazmuni,  jamoa  a’zolarining  jamoa  oldidagi  javobgarligi,  ular  o‘rtasidagi  ijodiy  

hamkorlik,  shuningdek,  ularning  xulq-atvori  axloqiy  kamolot  darajalarini 

ko‘rsatuvchi  muhim  belgilar  sifatida  namoyon  bo‘ladi.  Jamoani  shakllantirishda 

uning hayotini belgilovchi ichki jarayonining mohiyatini inobatga olish zarur. 

Jamoaning  shakllanish  bosqichlarini  belgilash  shartli  hisoblanadi,  zero,  jamoaning 

shakllanishi muayyan chegara yoki oraliqqa ega emas. Shunga qaramay o‘qituvchilik 

nuqtai  nazardan  jamoaning  shakllanishini  muayyan  bosqichlarga  ajratish  juda 

muhimdir.  Bolalar  jamoasini  ma’lum  rivojlanish  bosqichlarga  ajratish  alohida 

ahamiyat  kasb  etadi.  Bolalar  jamoasi  rivojlanishining  har  bir  bosqichi  jamoa 

a’zolariga  nisbatan  samarali  o‘qituvchi  ta’sir  ko‘rsatishning  maqbul  shakl  va 

metodlarini tanlash imkonini beradi. 

Jamoa rivojlanishining birinchi bosqichi. Mazkur bosqichda talab faqat o‘qituvchilar 

tomonidan  qo‘yiladi.  Bu  jamoa  rivojlanishining  boshlang‘ich  nuqtasidir.  Ushbu 

davrdagi jamoa hali tarbiyalovchi jamoa bo‘lmay, balki «tashkil etuvchi birlik» (sinf 

yoki  guruh)  hisoblanadi.  Ushbu  bosqichda  o‘quvchilar  o‘qituvchi  tomonidan 

talablarning  qo‘yilishiga  e’tiborsiz  qaraydilar.  Jamoa  a’zolarining  uzluksiz  ijodiy 

faoliyatini tashkil qilish va ularni muayyan (yagona) maqsad atrofida birlashtirishga 

erishish  orqaligina  jamoa  qaror  topadi.  O‘quvchilarning  jamoa  faoliyatida  ishtirok 

etishi  tufayli  asta  sekin  boyib  boradigan  tajriba,  faoliyat  natijasini  birgalikda 

muhokama  qilish,  qilinajak  ishlarni  rejalashtirish  jamoa  a’zolarida  ma’suliyat, 

javobgarlik,  faoliyat  birligi,  shuningdek,  ishchanlik  munosabatining  paydo  bo‘lishi, 

shuningdek, o‘quvchilarda jamoa faoliyatiga nisbatan qiziqishni paydo bo‘lishiga olib 

keladi. Bolalarning jamoa faoliyatini tashkil etish borasidagi tajribaga ega emasliklari 

---