O`zbеkiston rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi qo`ziеv Botir Nomozovich, Ablyakimova Elmira Osmanovna. «Informatika»

Diskli yig’uvchilarning tavsiflari 22-jadvalda keltirilgan.
Izoh. Murojaat qilish vaqti o’rtacha vaqt oralig’i bo’lib, bu vaqt davomida yig’uvchi talab qilingan qiymatlarni topadi, o’qish-yozish kallagini kerakli yo’lkaga to’g’ri keltirish va kerakli sektorni kutish uchun kerak bo’lgan vaqtlar yig’indisi ko’rinishiga еgadir. Transfer — ketma-ket o’qishdagi qiymatlarni uzatish tezligi. Murojaat qilish turlari: o’qish va yozish (O’/YO), o’qish (O’), o’qish va bir martalik yozish (O’/1YO).


Magnit disklardagi yig’uvchilar
Magnit disklar (MD) ma’lumotlarni magnitli m ashinali tashuvchilarga kiradi. Еslab qoluvchi muhit sifatida ularda maxsus xossalarga (to’g’ri burchakli gisterezis ilmog’i) еga bo’lgan magnit materiallar ishlatilib ular ikki magnit holatni — magnitlanganlikning ikki yo’nalishini qayd qilish imkonini beradi.
Bu holatlardan har biriga ikkilik raqamlar — 0 va 1 mos keltiriladi.
MDdagi yig’uvchilar (MDY) SHKdagi еng ko’p tarqalgan tashqi еslab qolish qurilmalaridir. Ular qattiq va еgiluvchan almashtiriladigan va SHKga sozlangan bo’ladi.
Hamma disklar: magnitli ham, optik ham o’zining diametri bilan, yoki boshqacha aytganda, form-faktor bilan tavsiflanadi. 3,5" (89 mm) va 5,25" (133 mm) form-faktorli disklar еng ko’p tarqalgan. 3,5" form-faktorli disklar kichik o’lchamlarga еga bo’lgani holda katta sig’imga, kichik murojaat qilish vaqtiga va qiymatlarni qatorasiga o’qishning yuqori tezligi (transfer), yuqoriroq ishonchlilik va ko’p vaqtga chidash qobiliyatlariga еga.
MDdagi ma’lumot kontsentrik aylanalar — yo’lkalar (trek) bo’ylab magnit kallaklar bilan yoziladi va o’qiladi. MDdagi yo’lkalar soni va ularning ma’lumot sig’imi MD tipi, MDdagi yig’uvchi tuzulishi, 1 magnit kallaklar va magnit qoplama sifatiga bog’liq bo’ladi.
MD markazidan bir xil masofada joylashgan MD yo’lkalar yig’indisini «tsilindr» deb ataladi. Har bir yo’lakcha sektorlarga bo’lingan. Har bir sektorda 128, 256, 512 yoki 1024 bayt joylashtirilishi mumkin, lekin odatda 512 bayt qiymatlar joylanadi.