O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti

 
1.      MS Excel elektron jadvali va oynasining tuzulishi 
Katakchalar va ularning manzillari. 
Ma’lumotlarni jadval ko’rinishida tasvirlash ularni tahlil qilishni ancha soddalashtiradi, hisob-kitoblar 
samaradorligi  va  sifatini  oshirish  uchun  avtomatlashtirilgan  hisoblash  ishlarini  amalga  oshirishda  elektron 
jadvallardan foydalanish  maqsadga muvofiqdir. 
Jadval  ko’rinishida  tasvirlanadigan  masalalrni  yechish  uchun  maxsus  amaliy  dasturlar  paketi  ishlab 
chiqilgan bo’lib, ulardan biri elektron jadvallar deb ataladi. 
Elektron  jadvallar-avvalo  iqtisodiy  masalalrni  hal  qilish  uchun  muljallangan,  lekin  uning  yordamida 
muhandislikka doir masalalarni yechishda ham, masalan, formulalar bo’yicha hisob-kitoblarda  muvaffaqiyatli 
ishlatilmoqda. 
Elektron jadvallar qo’llanilayotgan sohalar juda ko’p bo’lib, ular: 
Ø  moliyaviy  buxgalteriya; 
Ø  ish haqini hisoblash; 
Ø  har xil iqtisodiy-texnik  hisoblar; 
Ø  kundalik, xo’jalik mahsulotlarni sotib olish hisoblari va boshqalar.  
Excel Microsoft Office paketi tarkibidagi dastur bo’lib, u Windows OS muhitida ishlovchi va ma’lumotli 
elektron jadvallarni tayyorlash hamda qayta ishlashga muljallangan amaliy dasturlardan biri.  
MS Excelda  tayyorlangan har bir hujjat (fayl) ning ixtiyoriy  nomi va  .xls  kengaytmasi bo’ladi. Microsoft 
Excel da, tayyorlangan bunday fayl «Ish kitobi» (Workbook)  deb yuritiladi. Excel ning asosiy ish sohasi-bu 
«Ish kitobi» bo’lib, u bir yoki bir necha ish varaqlaridan iborat. Ish varag’ida buxgalter (hisobchi) kitobi kabi, 
sonlar, matnlar, arifmetik ifodalar va hisoblar satr hamda ustunlarda  joylashgan bo’ladi. 
Excelning  buxgalter kitobidan asosiy farqi  shundaki, barcha  hisob ishlarini jadvalning o’zi bajaradi, 
lekin ma’lumotlarni kiritish foydalanuvchi zimmasida bo’ladi. 
Excel elektron jadvali 16384 ta (row) va undan ortiq satr va 256 ta ustun (collumn) dan iborat. Satrlar 
1 dan 16384 gacha va undan katta bo’lgan butun sonlar bilan tartiblangan bo’lsa, ustunlar lotin alifbosining 
bosh harflari (A, B,…, Z, AA, AB, …, IV) bilan belgilangan. Satr va ustun kesishmasida elektron jadvalning asosiy 
tarkibiy  elementi-yacheyka  (cell)    joylashgan.  Har  bir  yacheykaga  son,  matn  yoki  formula  ko’rinishdagi 
ma’lumotlar kiritiladi. Ustun kengligini va satr balandligini sichqoncha orqali o’zgartirish ham mumkin. 

---

 
138 
Jadvalning tanlangan yacheykasiga o’tish uchun aniq manzil (adres) ko’rsatilishi kerak. U satr va ustun 
kesishmasida, masalan A1, V4, F9, AB3 kabi ko’rsatiladi.