O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti

2.2. XI-XIV asrlarda yaratilgan asarlarda unli fonemalar 

 

         ХI-XIV  asrlardagi  arab  tilida  yozilgan  manbalarida  ham  O‘rta  Osiyo 

xalqlari, jumladan, o‘zbek xalqi tarixiga va ularning tili bo‘yicha ilk ma’lumotlar 

mavjud  bo‘lib,  ko‘pchiligi  fan  olamida  tanilgan    olimlarimizning  ilmiy-tarixiy 

meroslarida o‘z aksini topgan. 

 O‘zbek  tilining  tarixiy  fonetikasi  bo‘yicha  ba’zi  tadqiqotlarda  muhim 

ma’lumotlar mavjud bo‘lib, yozma manbalarning fonetik xususiyatlarini o‘rganish 

bo‘yicha  ba’zi  bir  ishlar  amalga  oshirilgan.  XI-XIV  asrlar  birinchi  yarmi  o‘zbek 

yozma  adabiy  tilining  fonetik  xususiyatlarini  belgilashda  ko‘rsatilgan  yozma 

manbalar  matni  umumlashtirib,  shu  jarayonda  amalga  oshirilgan  tadqiqotlarni 

inobatga olgan holda  unli fonemalar bo‘yicha quyidagi fikr mulohazalarni qayd 

etmoqchimiz:  umumturkiy  tilning  XI-XII  asrlar  tilida  ham  qadimgi  turkiy  tildagi 

unlilar saqlangan

21

. Jumladan, bu davr (XI-XII asrlar) yodgorliklarida ham til oldi