О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti

TEODOLIT SYOMKA.

Teodolitlar asosan gorizontal va vertikal burchak о‘lchash uchun xizmat qiladi. laboratoriya ishlarni bajarish uchun talabalar quyidagilarni bilishlari lozim:

• 
  teodolit va ularning tuzilishini;
  
• 
  teodolitni tekshirish va sozlashni;
  
• 
  teodolitni ishlatishga tayorlashni;
  
• 
  gorizontal va vertikal burchak о‘lchashlarni.
  

Bu laboratoriya ishlarini bajarish uchun quyidagi asbob uskunalar, hamda jihozlardan foydalaniladi:

• 
  teodolit;
  
• 
  shtativ;
  
• 
  vexa;
  
• 
  shovunli velka;
  
• 
  burchak о‘lchash qaydnomasi.
  

Teodolit tuzilishi bilan tanishish.

Teodolitlar burchak о‘lchash aniqligiga qarab yuqori aniqlikdagi T05, aniq 2T2, 2T5 va texnikaviy teodolitlar T30 (4T30, 2ТЗ0П), Т10Э ga bо‘linadi. Teodolit shifri oldidagi son uning modifikatsiyasini, ortidagilari esa uning sekundlarda ifodalangan aniqligini, П tо‘ѓri tasvirli, Э - elektronli ekanligini bildiradi. Injenerlik ishlarida asosan texnik teodolitlar qо‘llaniladi. 3T seriyadagi teodolitlar: 3Т2КП triangulyatsiya, poligonometriya, geodezik zichlash tarmoqlarida, amaliy geodeziyada, astronomik geodezik о‘lchashlarda; 3Т2К – mashina va mexanizmlar konstruksiyalarining montajida, sanoat va boshqa inshootlari qurilishida qо‘llaniladi, 3Т5КП – geodezik zichlash tarmoqlarida, amaliy geodeziyada qidiruv ishlarida, teodolitli s’yomkalarda va h.k qо‘llaniladi. 4ТЗОП asbobi teodolitli va taxeometrik yо‘llarda gorizontal va vertikal burchaklarni о‘lchash, planli va balandlik tarmoqlarini rejalashda, ipli dalnomerida masofa о‘lchash, ko’rish trubasidagi adilak yordamida gorizontal nur yordamida nivelirlash uchun mо‘ljallangan. 1 – rasmda 2Т30П teodolitining asosiy qismlari – (а), oriyentirlash bussoli – (б) va trubaning kо‘rish maydoni – (в) kо‘rsatilgan. 2Т30П teodolitining umumiy kо‘rinishi 1–rasmda keltirilgan.

а