O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti

Panjikent  xarobasini  tekshirish  1946  yildan  buyon  olib  borilmoqda.  Tadqiqotlar 
natijasida  V,  VІ,  VІІ  asrlarga  oid  bo’lgan  turar  joylar  tekshirildi.  Turar  joylar  jumlasiga 
Divashtich saroyi, boy va oddiy shahar aholisi uylari kiradi. Boy xonadon uylari murakkab 
reja asosida qurilgan. Bu yerda ham ijtimoiy uylar 2 ta ibodatxona ochib o’rganildi. Saroy 
va yirik binolarning devorlariga hayotiy va diniy mavzudagi rasmlar solingan. Samarqand, 
Varaxsha,  Panjikent  rasmlari  ilk  o’rta  asrlarda  O’rta  Osiyoda  tasviriy  san‘at  yuqori 
darajada bo’lganligini ko’rsatadi. 
  1953-1954  yillarda  Surxondaryoda  qazib  o’rganilgan  Bolaliktepa  qal‘asi  eftalitlar 
davrining  diqqatga  sazovor  yodgorliklaridan  biridir.  Bolaliktepa  baland  poydevor  ustiga 
qurilgan bino bo’lib, uning ichki devorlariga turli rasmlar ishlangan. 
  Farg’onadan topilgan Quva budda ibodatxonasi ikki binodan iborat bo’lib, ularning 
eshiklari alohida bo’lgan. Ayvonga kiraverishda otlarning, soqolli ma‘budning katta haykali 
bo’lib, uning peshonasida odamning bosh suyagi tasvirlangan. Bu yerdan turli haykalchalar 
ham topilgan.  
Xitoy  manbalarida  Ishtixon  shahri  ibodatxonalarida  Buddaning  oltindan  yasalgan 
katta haykali bo’lganligi haqida ma‘lumot beriladi.