O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti “Neft va gaz” fakulteti

39.2 Neftni har xil usullarda barqarorlashtirish
 
 
Oldindan qizdirilgan neftni ajratib olishda keng fraksiyalardan foydalanishda 
ajratish-barqarorlashtirish tugunlarini texnologik sxemasi uchta variantdan biri 
tanlanadi: 1) bir karrali kondensatsiyalash keyin kompressiyalash, moyli adsorbsiya 
yoki qoldiq gazlarni past haroratli kondensatsiyalash; 2) fraksiyalarni kondensatsiyalash 
va keyin gazni qoldig‘ini komressiyalash; 3) gazsimon keng fraksiyalarni 
rekifikasiyalash yoki uni absorbsiyalash. 
Har bir varianlarni alohida kо‘rib chiqamiz. 

---

337 
Bir martali kondensatsiyalash 
Neft nasoslar 1 yordamida suvsizlantirish va tuzsizlantirish (10.2-rasm) issiqlikni 
almashtirishga 2 beriladi, barqaror neft oqimining issiqligi hisobiga qiziydi, keyin bug‘li 
yoki olovli qizdirgichlarda qiziydi va 80–120 
o
S (neftning fizik-kimyoviy xossasiga 
bog‘liq holda) evaporatsionli fazoni trap-ajratgichiga 4 kirib keladi. Uning yuqori 
qismidan 0,15 – 0,25 MPa bosim ostida gazsimon uglevodorodlarning yengil 
fraksiyasi olinadi. 
Trapning pastki qismidan neft benzinli uglevodorodlar bilan birgalikda issiqlik 
almashtirgichga kirib keladi va kondan keladigan neftga о‘zining issiqligini beradi va 
tovar sig‘imiga chiqariladi. 
39.2-rasm. Neftni tayyorlash qurilmasini bir karrali bug‘lantirib 
barqarorlashtirish va kondensatsiyalashning prinsipial sxemasi
: 
1, 5, 9, 14-nasoslar; 2-issiqlik almashgich; 3-qizdirgich; 4-traplar-ajratgichlar; 6, 
11-kondensatorlar-sovutgich; 7, 12-benzinni ajratgich; 8, 13-benzinni sig‘imi; 10- 
kompressor; 15-moy ajratgich; 16-suvsizlantirish, tuzsizlantirish bloki; 17-tovarlar 
saqlanadigan sig‘im; I-xom neftь; II-barqaror neftь; III-neftgaz aralashmasi; IV-gaz; V-
nobarqaror benzin. 
Keng gazsimon fraksiyalar 80 – 120 
0
S harorat bilan kondensatorlar-
sovutgichlarga 6 kirib keladi va u yerda 30 
0
Sgacha sovutiladi. Bunda eng sо‘nggi 
tarkibdan benzinli ajratgichlarda 7 og‘ir uglevodorodlarning bir qismi ajratiladi, 
ularning miqdori va sifati konsentrasiya tenglamasining birortasi bilan aniqlanadi. 
Ajratilgan og‘ir fraksiyalar maxsus 8 sig‘imlarda yig‘iladi, u yerdan nasos 9 yordamida 
issiqlik almashtirgichdan keyin yо‘qotilgan benzinli potensialni tо‘ldirish uchun 
barqaror neftga uzatiladi. Kondensatsiyalanmagan gaz kompressorlarni 10 kirishiga 
beriladi, gazbenzinli zavodlarning ajratish tugunlarini uzoqligiga bog‘liq holda 0,5 – 1,7 
MPa . bosimgacha siqiladi, sovutilgandan keyin kondensat siqib bosimi oshirilgan 
gazga uzatiladi. 
Quyidagi sxema bо‘yicha amalga oshirish yetarli bо‘ladi (10.3-rasm). 

---

338