O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti “Neft va gaz” fakulteti

 
Nazorat savollari 
 
1. Neft konlarida qatlamlarni birgalikda ishlatish tartibini tushuntiring? 
2. Ikkita qatlam birgalikda ishlatilganda nasos kompressor quvurlarni tushirish 
tartibini tushuntiring? 
3. Ikkita qatlam birgalikda ishlatilganda samaradorligi qanday bо‘ladi? 

---

438 
4. Agar mahsuldor qatlamlar bir-biriga yaqin joylashgan bо‘lsa, qanday tartibda 
ishlatiladi? 
5. Shtuser qanday vazifani bajaradi? 
6. Neft qazib olish bilan birgalikda, suv haydash bosimni ushlab turish 
texnologiyasini tushuntiring? 
 
 
23 – amaliy mashg`ulot. Elektr markazdan qochma nasosli qurilmaning 
jamlamalari va ishlash prinsiplarini о‘rganish 
Ishning maqsadi:
Markazdan qochma elektr nasos qurilmasini ishini va asosiy 
elementlarini о‘rganish.
Ishning tartibi: 
Nazariy qism 
MQEN – markazdan qochma nasos 
MQEN
– markazdan qochma nasos yordamida mexanizatsiyalashgan usulda 
quduq orqali suyuqlik qazib oladigan jihozlarning jamlanmasi bо‘lib, botma (chо‘kma) 
elektr dvigateli bilan biriktirilgan (9.1-rasm). Qurilma ikki xil turda bajarilgan: oddiy 
va korroziyaga chidamli. 
MQENsining tarkibi jamlanmasiga
:
nasos, elektr kAbeli, dvigatelь, transformator, transformator podstansiyasining 
jamlanmasi, qurilmalar jamlanmasi, gaz ajratgichi va asboblarning jamlanmasi
. 
MQENlarning qо‘llanilish shartlari: 
- suyuqlikning tarkibida mexanik aralashmalar 0,5 g/l dan kо‘p emas; 
- nasos kirish qismidagi erkin gazning miqdori 25% dan kо‘p emas; 
- oltingugurtning miqdori 1,25 g/l dan kо‘p emas; 
- suvning miqdori 99%dan kо‘p emas;
- qatlam suvining tarkibida vodorod Nr kо‘rsatkichi 6..8,5 chegarasida; 
- elektr dvigatelini joylashtirish zonasida harorat +99
0
S dan yuqori emas (maxsus 
issiqlikka chidamli bо‘lgan 140
0
S gacha). 
Botma agregat qurilmasi maksimal kо‘ndalang gabarit о‘lchamiga bog‘liq holda 
uchta shartli guruhga bо‘linadi (23.1-jadval). 
23.1-jadval
Qurilmaning 
guruhi 
Kо‘ndalang gabarit, 
mm 
Mustahkamlash quvurining ichki 
diametri, mm 
5 
112 
121,7 dan kichik emas 
5A 
124 
130 dan kichik emas 
6 
140,5 
148,3 dan kichik emas 
23.1. misol. 
UETSNMK5-125-1300 qanday ifodalanadi: UETSNMK – elektr 
markazdan qochma nasos qurilmasining modulli va korroziyaga chidamli bajarilishi; 5 
– nasos guruhi; 125 – uzatishi, m
3
/kun; 1300 – metr suv ustunidagi nasosning naporlari 
(m.suv. ustuni.). 
MQEN 15,5 m.dan 39,2 m.gacha uzunlikka va 626 kg.dan 2541 kg.gacha 
massaga ega bо‘lib, modullar soniniga (seksiyalar) va ularni parametrlariga bog‘liq.

---

439 
MQENning modulli tayyorlanishi quduqqa mos ravishda parametrlari bilan 
birgalikda qurilmaning optimal jamlanmasini alohida tanlash imkoniyatini beradi.