O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti agrokimyo-Ekologiya kafedrasi

2.5 Agrokimyoviy tadqiqotlar.
Och tusli bo‘z tuproqlarni agrokimyoviy ko‘rsatgichlari quyidagi ko‘rinishni oladi buni men jadval № 2 orqali ifoda qilaman.
Och tusli bo‘z tuproqlarda chirindi miqdori % hisobida.
2.5.1-jadval

Tuproq turi	Qatlam sm	Chirindi	Azot
Och tusli bo‘z tuproq	0-8	1,60	0,087
	13-20	0,73	0,039
	31-39	0,47	0,029
	50-58	0,39	0,022
	90-98	0,33	0,016
	200-210	0,12	0,017

Shuningdek tuproqda yalpi fosforning kamligi och tusli bo‘z tuproqlarga hos hususiyatlardan biridir. Tuproqning yuqori 0,20 sm qatlamida umumiy fosrosning miqdori 0,11 dan 0,15 % gacha umumiy kaliy och tusli bo‘z tuproqlarda zaxirasi ancha ko‘p u tproq og‘irligiga nisbatan 1,3 % ni tashkil qiladi. Anashu ko‘p miqdordagi kaliyning 3-2 % o‘simlik o‘zlashtiradigan holatda bo‘ladi. Biz tajriba uchastkamizda olib borgan Bili naliv olma naviga tavsifi quyidagicha Qashqadaryo barcha tumanlarida ekiladi va undan mo‘l hosil olinadi. Ko‘cha ekilgandan keyin to‘rt besh yilda hosilga kiradi. Serhosil lekin solkash sinadigan ya’ni tirgovich quyishni yaxshi ko‘radi, mevasi konissimon bir donasining og‘irligi 1,10-1,20 gr po‘stti sariq sentyabirda pishib kelgusi may oyigacha saqlanadi. O‘rta Osiyoning sug‘oriladigan tuproqlarida hajim og‘irligi o‘simliklarning amal davrida o‘zgarib turadi va odatda zich bo‘ladi. Tuproq o‘simliklarning o‘sishi va rivojlanishida ahamiyati g‘oyat kattadir. Tuproq o‘simliklarining ildizlari uchun suv havo va oziqa unsurlarini etkazib beradi. Zichlikning o‘zgarishi natijasida tuproqdagi mikrobiologik jarayonlar ham o‘zgarib turadi. O‘rta Osiyo sharoitida go‘zaning o‘sishi va rivojlanishiga tuproq zichligining ta’sirini birinchi marotaba G. T Papov 1930 yilda o‘rgandi. Keyinchalik bu muammo bilan Respublika paxtachilik ilmiy tekshirishinstitutida Bespalov Kandratyuk kabi olimlar shug‘ullandi.