O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti agrokimyo-Ekologiya kafedrasi

3.2 Meva daraxtlarini o‘sib, rivojlanishida sug‘orish usullarining o‘rni:
Meni bitiruv malakaviy ishimning mavzusi asosan “Meva daraxtlarini hosildorligini oshirishda sug‘orish usullaridan foydalanish” shunga asosan men Nishon tumani och tusli bo‘z tuproqlarida sug‘orish usullarini mevali daraxtlarda o‘rgandim bu ishlarni xujalikdagi bog‘ maydonlarida olib bordim men o‘zimni tajriba tizimini jadval orqali ifoda qilaman. Javal № 5
Tajriba tizimi
3.2.1-jadval

	Variantlari		Sug‘orish soni
			1	2	3	4	5
1	Pol olib sug‘orish		Gullash olididan	Gullash davrida	Olma shakillangandan keyin	Iyul oyini 20-25 kuni	Hosilni yig‘ishda 15 kun oldin
2	Yakka ariq orqali sug‘orish	Gullash olididan		Gullash davrida	Olma shakillangandan keyin	Iyul oyini 20-25 kuni	Hosilni yig‘ishda 15 kun oldin
3 sug‘orish	Egatlab jidiratib	Gullash olididan		Gullash davrida	Olma shakillangandan keyin	Iyul oyini 20-25 kuni	Hosilni yig‘ishda 15 kun oldin
4	Daraxt atrofini hovuzcha qilib sug‘orish	Gulla olididan sh		Gullash davrida	Olma shakillangandan keyin	Iyul oyini 20-25 kuni	Hosilni yig‘ishda 15 kun oldin

Menni dala ko‘zatuv ishlarim ushbu tizim buyicha olib borilib sug‘orish soni 5 marta bo‘lganda qaysi muddatlarda o‘tkazilishi aniq ko‘rsatilishi kerak. Men tajriba olib borgan yangi bo‘glar 10 gektar maydonni tashkil qilgan holda bog‘lar 8x8 sxsemada ekilgan har bir olma daraxti uchun maydon 64 m² joyni egallagan shunda bir gektar joyda 156 tup olma darxti mavjud o‘tkazgan tajribam to‘rt variantli va to‘rt qaytariqli har bir variantning eni 8 m buyi 60 m demak har variantni maydoni 400 m² joy shunga asosan bitta qaytariq o‘rni 1600 m² shunda to‘rtta qaytariqda 1600x4 = 6400 demak tajriba maydoni 64 sotix joy bo‘lib ko‘zatuvda har bir variantdan beshtadan olma darxti olindi bu olma daraxtidan olingan natijalar asosan daraxt tanasini yog‘onlashishi va bir yil davomadi darxt tanasining yog‘onligi va hosildorligi sug‘orish usullari bilan bog’liq.

Odatda birinchi sug‘orish kuz qish davrida namgarchilik boshlanguncha 10-15 kun oldin o‘tkazilganda yaxshi natija beradi va sug‘orish qishdan chiqqan daraxtlar uchun juda muhim hisoblanadi.
Ikkinchi sug‘orish daraxt to‘liq gullagandan keyin o‘tkaziladi.Yoki gullash boshlanishi bilan o‘tkaziladi,chunki bu vaqtda sug‘orish gullarning to‘kilib ketmasligi uchun imkon darajasida yuqori darajada gulni saqlab qolish bu yuqori hosildorlikka olib keladi hamda ortiqcha gul tugunlarini tez to‘kilib qolgan olma mevasini shakllanishiga olib keladi,va daraxtni tez o‘sib rivojlanishiga imkoniyat yaratib beradi.
Uchinchi sug‘orish iyul oyining boshida o‘tkazilib mevalarni to‘liq shakllanishiga olib keladi.
To‘rtinchi sug‘orish iyul oyining yigirmanchi sanasida o‘tkazilishi kerak.Chunki bu vaqtda olma o‘zining shaklini to‘liq namoyon qiladi.To‘rtinchi sug‘orishdan yigirma kun keyin o‘tkaziladi,bu suv mevalarni kattarishi qand moddasining to‘planishi uchun ma’lum me’yorda sug‘orilishi kerak.Men tajribadan olingan ayrim ma’lumotlarni jadval orqali keltiraman.
3.2.2-jadval