O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti magistratura bo‘limi

III BOB. OLINGAN NATIJALAR VA ULARNING TAHLILI


3.1. Somatometrik ko‘rsatkichlar tahlili
Tekshiriluvchilarda somatometrik ko‘rsatkichlarni o‘rganish natijalari maktab o‘quvchilarining rivojlanish darajasida o‘ziga xos o‘zgarishlar mavjud ekanini ko‘rsatdi. Quyidagi 3.1-jadvalda respondentlarda olingan ayrim somatometrik ko‘rsatkichlar va ularning me’yorga nisbatan holati keltirilgan.
3.1-jadval.
Tekshiriluvchilarda ayrim somatometrik ko‘rsatkichlarning
me’yorga nisbatan holati

Ko‘rsatkichlar		11 yosh			16 yosh			18 yosh
		O‘g‘il bolalar, n=66	Qizlar, n=49	O‘g‘il bolalar, n=47		Qizlar, n=28	O‘g‘il bolalar, n=36		Qizlar, n=20
Bo‘y uzun-ligi (sm)	Olingan natija	134,7±0,7*	135,8±0,25*	168,3±0,3		160±0,55	170,8±0,47*		162,5±0,5
	Me’yor	141,3±0,6	142,3±0,6	169,2±0,6		159,5±0,5	175,6±0,6		164±0,5
	Me’yorga nisbatan holat, %	95,3%	95,4%	99,5%		100%	97,3%		99%
Tana massasi (kg)	Olingan natija	30,8±0,15*	29,8±0,16*	58,6±0,25		50,7±0,5	61,6±0,4*		55,1±0,5
	Me’yor	34±0,5	34,4±0,5	56,2±0,7		51,1±0,5	67,8±0,5		57,3±0,3
	Me’yorga nisbatan holat, %	90,6%	86,6%	104%		99,2%	90,8%		96%
Ko‘krak qafasi aylanasi (sm)	Olingan natija	63,7±0,1*	62,6±0,08*	79,2±0,25*		81±0,33	84,6±0,27*		83,8±0,48
	Me’yor	66,4±0,4	65,7±0,5	82,3±0,5		79,5±0,3	90,8±0,4		83,5±0,5
	Me’yorga nisbatan holat, %	96%	95,3%	96%		102%	93%		100%

*Ko’rsatkichlarni me’yorga nisbatan taqqoslaganda ishonchlilik darajasi P<0,001 ga teng

Jadvalda keltirilgan natijalardan ma’lum bo‘lishicha, tekshiriluvchilarning bo‘y uzunligida jiddiy o‘zgarishlar kuzatilmaydi. Bu borada eng kam yetishmovchilik 11 yoshli o‘g‘il bolalar va qizlarda (mos ravishda meyorga nisbatan 95,3 va 95,4%). Respondentlarning boshqa guruhlarida bo‘y uzunligi meyor darajasida.

Tana massasi ko‘rsatkichlarida ham yuqoridagiga o‘xshash natijalar olindi. Ya’ni tana massasi yetishmovchiligi bo‘yicha eng kam ko‘rsatkich 11 yoshli qizlarda (meyorga nisbatan 86,6%; ya’ni, meyordagi 34,4±0,5 kg o‘rniga 29,8±0,16 kg). Shu yoshdagi o‘g‘il bolalarda ham shunga yaqin natija olingan (meyorga nisbatan 90,6%; ya’ni, meyordagi 34±0,5 kg o‘rniga 30,8±0,15 kg). Shuningdek, 18 yoshli o‘g‘il bolalarda ham tana massasining sezilarli darajada kamligi aniqlandi (me’yorga nisbatan 90,8%). Boshqa yoshdagi tekshiriluvchilarda tana massasida meyor ko‘rsatkichlaridan jiddiy og‘ish kuzatilmadi.
Ko‘krak qafasi aylanasi bo‘yicha olingan natijalar ham bo‘y uzunligi va tana massasi ko‘rsatkichlari bilan o‘zaro muvofiqlikni beradi. Ya’ni tekshiriluvchilardan 11 yoshli qizlarda ko‘krak qafasi aylanasi meyorga nisbatan o‘rtacha 95,3% ni tashkil etgan. 18 yoshli o‘g‘il bolalarda esa ko‘krak qafasi aylanasi bo‘yicha eng kam natija qayd etildi, ya’ni meyorga nisbatan o‘rtacha 93%. Tekshiriluvchilarning boshqa guruhlarida meyor ko‘rsatkichlariga nisbatan jiddiy o‘zgarish aniqlanmadi.
Keltirilgan ma’lumotlardan ko‘rinib turibdiki, antropometrik ko‘rstkichlar, ya’ni bo‘y uzunligi, tana massasi hamda ko‘krak qafasi aylanasi bo‘yicha o‘zgarishlar asosan 16-18 yoshlilarga nisbatan 1-guruh, ya’ni 11 yoshlilarda kuzatilgan. 2-3-guruh, ya’ni 16-18 yoshli o‘quvchilardan faqat o‘g‘il bolalarda ko‘krak qafasi aylanasi hamda tana massasi ko‘rsatkichlari me’yoridan kamroq. Tekshiriluvchilarning boshqa guruhlarida esa har uchchala ko‘rsatkich ham meyor darajasida.
Quyidagi rasmlarda tekshiriluvchilarda ayrim somatometrik ko’rsatkichlarni (bo’y uzunligi, tana massasi, ko’krak qafasi aylanasi) o‘rganish natijalari keltirilgan (3.1, 3.2 va 3.3-rasmlar).