O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti

KVa-4.0 va KVG-4.5 qozoni taqqoslash jadvali 
Qozon markasi 
KVa-4 
Ko‘rsatgich 
lari 
Qozon 
markasi 
KVG-4.5 
Ko‘rsatgich 
lari 
Kursatgic
hlari 
Yoqilg‘i 
gaz,suyuq 
yoqilg‘ilida 
Yoqilg‘i 
Gazda 
KVa-4 
yuqori 
Qozonni quvvati 
4,0
 
MVt (3,44 
Gkal) 
Qozonni 
quvvati 
4.5 MVt 
( 
4.12 
Gkal) 
KVG-
4.5yuqori 
Qizdirish 
maydoni 
40000 m² 
Qizdirish 
maydoni 
32000 m² 
KVa-4 
yuqori 
Yoqilg‘i sarfi, 
nm
3
/s (kg/s)
463 
nm
3
/s (kg/s)
Yoqilg‘i sarfi, 
nm
3
/s (kg/s)
530 
nm
3
/s 
(kg/s)
KVG-
4.5yuqori 
Tutungazlarini 
harorati,
0
Skatta
bulmagan xolda,
150/200
0
S
Tutun 
gazlarini 
harorati,
0
S 
katta
bulmagan 
xolda,
150/245
0
S
KVG-
4.5yuqori 
Suv sarfi, m
3
/s
104, m
3
/s
Suv 
sarfi, 
m
3
/s
50
m
3
/s
KVa-4 
yuqori 
Suvni harorati, °S
70-95 
(90-
115)
0
S
Suvni 
harorati, °S
60-85(85-
110)
0
S
KVa-4 
yuqori 
Qozonni FIK 
kam bulmagan 
miqdorda, % 
92
Qozonni FIK 
kam 
bulmagan 
miqdorda, % 
90.5/86.3% 
KVa-4 
yuqori 
Eng past yonish 
issiqligi 
8120 kkal/s
Eng 
past 
yonish 
issiqligi 
8000 kkal/s
KVa-4 
yuqori 
Suvni ishchi 
bosimi, MPa 
(kgs/sm)
2
0,3-0,6 
(3-6) 
MPa 
(kgs/sm)
2
Suvni ishchi 
bosimi, MPa 
(kgs/sm)
2
1.0
MPa 
(kgs/sm)
2
KVG-
4.5yuqori 
Nominal 
quvvvatga
chiqishi. 
2-4 soat 
Nominal 
quvvvatga
chiqishi. 
4-6 soat 
KVG-
4.5yuqori 

---

Quyidagi 2.8-jadvaldan ko‘rinib turibdiki yangi rusumdagi KVa-4 qozonni 
ko‘rsatgichlari KVG-4.5 qozonini ko‘rsatgichlaridan umumiy ko‘rsatgichlarga 
qaraganda ancha yuqoriligi kurinib turibdi. 
Zamonaviy isitish tizimida esa bu kursatgichlarni roli ancha katta, ayniqsa 
yoqilg‘i –energetika resurslariga bulgan talabni oshganligini etiborga oladigan 
bulsak bu ancha ahamiyatli hisoblanadi. [18.19] 
Yonish 
kamerasini 
chuqurligi, mm
1650mm
Yonish 
kamerasini 
chuqurligi, 
mm
1850mm 
KVG-
4.5yuqori 
Gazda ishlaganda 
isiqlik berishi 
Q
s 
n
=35,6MJ/
m
3 
(8500kkal/m
3
)
, 
Gazda 
ishlaganda 
maksimal 
gazda Q
s 
n
=
30,6MJ/m
3 
(8150kkal/
m
3
), 
KVa-4 
yuqori 
O‘rtacha ishlov 
soati 
5000soat 
O‘rtacha 
ishlov soati 
4200 soat 
KVa-4 
yuqori 
O‘rtacha muddat 
ishlashi (yil) 
15yil 
O‘rtacha 
muddat 
ishlashi (yil) 
10 yil 
KVa-4 
yuqori 
Yoqqichlarni 
optimalligi 
Bosimni 
va 
gazni 
avtomatik 
rostlashi 
Yoqqichlarni 
optimalligi 
O‘zatilgan 
bosimni 
ishlatishi 
KVa-4 
yuqori 

---

M E H N A T M U H O F A Z A S I VA X A V F S I Z L I K 
T E X N I K ASI 
 
Mehnat muhofazasining asosiy vazifalaridan biri, ishchilarga xavfsiz ish 
sharoitini yaratib berishdan iboratdir. Xavfsiz ish sharoiti, ya’ni mehnat 
xavfsizligi – bu ishlab chiqarish sharoitida ishchilarga barcha xavfli va zararli 
faktorlar ta’siri bartaraf etilgan mehnat sharoiti holatidir.
Ishlab chiqarishdagi jarohatlanishlar ishlab chiqarish sharoitida ko‘pgina 
fizik va kimyoviy faktorlar ta’sirida yuz beradi. Bunday xavfli faktorlarni 
yuzaga kelishi texnologik jarayonlarning harakatiga, shu jihozlarining 
konstruksiyasiga mehnatni tashkillashtirish darajasiga va shu kabi bir qancha 
omillarga bog‘liq bo‘ladi. Xavfli faktorlar yuzaga kelish xarakteriga bog‘liq 
holda real va yashirin bo‘lishi mumkin. Real xavf aniq ko‘zga ko‘rinarli tashqi 
belgilari bilan xarakterlanadi. Masalan, mashinaning harakatlanuvchi kismi, 
ko‘tarilgan yuk va boshqalar. Yashirin xavf mashina, mexanizmlar va shu 
jihozlarida yashirin nuqsonlar, nosozliklar bo‘lishi bilan xarakterlanib, ma’lum 
bir sharoitda xavfli holatga avariyaga olib keladi. Yashirin xavflarga ish 
joyining tartibsizligi, iflosligi, xavfsizlik talablariga javob bermasligi, ish 
jihozlari va moslamalaridan noo‘rin, ya’ni boshqa maqsadlarda foydalanish, 
uzilgan elektr simlari, ishchining xato va noto‘g‘ri harakati kabilar ham kiradi. 
Ishlab chiqarishda jarohatlanishlarni oldini olish bu murakkab kompleks 
muammo hisoblanib, birinchi navbatda mashina va mexanizmlarni loyihalash 
bosqichida xavfsizlik talablariga katta e’tibor berishni talab etadi. 
Xavfsizlikni ta’minlovchi texnik vositalar. 
Ishlab chiqarishda xavfsizlikni 
ta’minlash asosan quyidagi tadbirlar yordamida amalga oshiriladi: 
a) Texnikalarni xavfsizlik talablari asosida loyihalash va tayyorlash; 
b) Xavfdan himoyalanishning injener – texnik vositalardan foydalanish; 
v) Xavfsiz texnologik jarayonlarni tadbiq etish; 
g) Ishchilarni xavfsizlik texnikasi bo‘yicha malakali o‘qitish; 
d) Xavfsiz ish joyi va ish sharoitini takomillashtirish. 

---

Yuqorida ta’kidlangan tadbirlar amalda kompleks holda qo‘llanilgandagina 
ijobiy natijalarga to‘liqroq erishiladi.
Vaholanki, ushbu tadbirlarni ishlab chiqish, birinchi navbatda xavfning 
turini, uning kelib chiqish sabalarini o‘rganishni talab etadi. 
Xavfning turi va kelib chiqish sabablariga bog‘liq holda xavfli faktorlardan 
himoyalanish usullari ikki xil: aktiv va passiv turlarga bo‘linadi. 
Aktiv himoya xavfli faktorlarni hosil bo‘lishini yoki uning ta’sir darjasini 
kamaytirishga yo‘naltirilgan bo‘ladi. 
Passiv himoya xavfli faktorlarni insonga ta’sirini bartaraf etishga qaratilgan 
tadbirlar majmuidan bo‘lib, u ishni tashkil etish, shaxsiy himoya vositalaridan 
foydalanish, xavfsizlikni ta’minlovchi texnik vositalardan foydalanish yo‘llari 
orqali amalga oshiriladi. 
Xavfsizlikni ta’minlovchi texnik vositalar jumlasiga to‘siqlar, saqlash 
qurilmalari, blokirovkalash moslamalari, signalizatsiya, masofadan boshqarish 
jihozlari va tormoz qurilmalari kiradi.