O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi qashqadaryo viloyati kasbiy ta'limni rivojlantirish va muvofiqlashtirish xududiy boshqarmasi dehqonobod tuman 1-son kasb-hunar maktabi

Yuqori kuchlanjshli saqlagichlar
	Yuqori kuchlanishli saqlagichlar konstruksiyalari Yuqori kuchla­nishli saqlagichlar ham 1 kV gacha bodgan saqlagichlarnikiga o'xshash ishlash tamoyili va konstruksiyalarga ega. PK seriyali saqlagich patroni, mayda qumsimon zarrachalar bilan toddirilgan bodib, 3,6, 10, 35 kV li zanjirlarda tok 400, 300, 200 va 40 Abodganda ishlatiladi. Bu saqlagichlar tokni cheklash xususiyatiga ega. QT ro‘y berganda toda ishlash vaqti 0,0005—0,007 s.3—35 kV kuch transformatorlari, havo va kabel liniyalarini saqlovchi PKT seriyasi ham tok cheklash xususiyatiga ega. Kuchlanish transformatorlarida PKN saqlagichlar ishlatiladi PKT saqlagichlar quyidagi nominal toklarga modjallab ishlab chiqariladi: PKT 101-2-31.5 A; PKT 102-31, 5-80 A; PKT 103-50-100 A; PKT 104- 100-200 A. PKN saqlagichlar 10 kV nominal kuchlanishga ega bodgan holda 3 kV li zanjirlarda ham qo‘llanilishi mumkin.Hozirgi zamon mayda qumsimon zarrachalar toddirilgan saqla­gichlar konstruksiyalari va bodaklari bilan tanishtirib o‘tamiz.'Saqlagichning asosi — bodinmaydigan tayanch bodib, u izolator, sokol (ba’zida u bodmasligi mumkin), kontaktlar va ularga o‘rnatiladigan almashinuvchi elementlar yoki ushlagichlar, tashqi zanjirga ulanish uchun boshmoqlar, signal berish qurilmalari, bloklash va boshqaruv elementi (bular ham bodmasligi mumkin).Almashinuvchi element ushlagichi saqlagichning ajratiladigan qismi. Unga almashtiriladigan element o‘rnatiladi. Ushlagich har bir patronning uchini ushlab turishi uchun modjallangan konstruk- siyaga ega yoki toda izolatsiyalangan korpus sifatida bodib, erkin elementini almashtirishga qulay bodgan moslamalar bilan jihozlangan. Bunda korpus ichki devorlari yoy so'ndirishda gazli generator sifatida ishlatiladi.
QT davrida awal mis element eriydi, keyin esa po‘lat element eriydi. Prujina ta’sirida pichoq aylanadi va egiluvchan o‘tkazgichni		Elektr jihozining nominal toki, A Tanlanayotgan saqlagichning nominal toki, A Saqlanuvchi elektr jihozning nominal quwati, kV-A 5 kV 6 kV 10 kV 0,5 2 — 5 10 1 3 5 10 20 1,9 5 10 20 30 3 7,5 — 30 50 5 10 20 50 75 8 15 30 75 100 10 20 50 100 180 14,5 30 75 135 240 20 40 100 180 320 20 50 — 320 560 54 75 240 560 750	QT davrida awal mis element eriydi, keyin esa po‘lat element eriydi. Prujina ta’sirida pichoq aylanadi va egiluvchan o‘tkazgichni chiqarib yuboradi. Erigichlar erigandan so‘ng hosil bo‘lgan yoy trub- kaga tortiladi va jadal ravishda gaz ajraladi. Quvurchadagi bosim 10—25 MPa ga yetadi va tezlik bilan bo‘ylama avtopuflash effekti paydo bodib, yoyni so‘ndiradi. Yoyni so‘ndirish erigan gazlarni shovqin-suron bilan tashqariga «uloqtirish» orqali amalga oshiriladi. Tok so‘nishi tokning noldan o‘tishi davrida ro‘y berishi tufayli o‘ta yuklanish hosil bodmaydi. Erish elementi normal holatda yuqori haroratlargacha qiziydi. Bunda gaz hosil bodmasligi uchun erish elementi trubka ichida emas, balki trubkaning berkituvchi metall qalpogdga o‘rnatilgan.

2.2(ilova)

YO’RIQLI-TEXNOLOGIK XARITA

Amaliy mashg’ulot..

Faoliyat Turi	Asbob uskuna, Moslama,material-lar	Ko’rinishi	O’quvchilar bajaradigan ishlar ketma-ketligi
Zaminlagichlarni o’rnatish uchun joy tayorlash	Taqsimlash qurilmalari, 6 mm sim, payvandlash apparati		Avval taqsimlash qurilmalari uchun va zaminlagichlar uchun joy tayorlash lozim va zaminlagichni o’rnatish
Zaminlagichlarni o’rnatish va biriktrish	Bo’lg’a, klyuch, ombir, voltmeter, ampermetr		Taqsimlash qurilmalari va zaminlagichlarni o’rnatlgandan so’ng payvandlash apparati bilan payvantlanadi
O’rnatish va tekshirish	Voltmetr, ampermetr, om metr,		Zaminlagichlar so’ng o’lchov asboblari bilan om metrda zaminlagich va taqsimlash qurilmalarini qarshiliklari o’lchanadi