О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti о‘zbek tili о‘qitishning amaliy metodikasi

4-topshiriq. 1-ish. 
Jadvalga e‘tibor bering. “m” dan “m” gacha bo’lgan bo’sh 
kataklarga harflar so’yib so’zlar hosil qiling. 
2-ish
. Hosil bo’lgan so’zlar ishtirokida bog’lovchisiz qo’shma gaplar tuzing. 
1 
м 
м 
2 
м 
м 
3 
м 
м 
4 
м 
м 
5 
м 
м 
6 
м 
м 
7 
м 
м 
8 
м 
м 
9 
м 
м 
10 
м 
м 
11 
м 
м 
12 
м 
м 
13 
м 
м 
14 
м 
м 
15 
м 
м 
16 
м 
м 
17 
м 
м 
18 
м 
м 
19 
м 
м 
20 
м 
м 
21 
м 
м 
22 
м 
м 
23 
м 
м 
 
Murakkab qo’shma gaplar 
 
1-topshiriq.
Berilgan qo’shma gaplarning qismlarini aniqlang. Qo’shma gap 
qismlari qanday bog’langanini, ularning o’zaro farqini izohlang. 

---

1. O’qituvchi bog’dan kelsa, u tog’dan keladi. 2. Gullar ishq haqida kuylasalar, 
qushlar sadoqat haqida chug’urlashib bahs qilishardilar, gullar Nargisga tasalli bersalar, 
bulbullar chaxchaxlab, Bamburni Gullar bog’iga chaqirardilar. (Sh.Rashidov) 
2-topshiriq.
Berilgan gap qismlarini toping, qo’shma gapning qaysi turiga kirishini 
ayting. 
1. Reja bajarilsa, dasturxon mo’l bo’lsa, yor-u do’st, birodarlar qalin bo’lsa, 
tantanalar qishgacha davom etaveradi. (Oybek). 2. Boshimga tegirmon toshi yurgizsinlar, 
etimni nishtar bilan tilsinlar, men sizdan ajralmayman (Hamza). 
3-topshiriq.
Berilgan gapda nechta bosh gap va nechta ergash gap borligini 
aniqlang. Ular qo’shma gapning qaysi turiga kirishini ayting. 
1. O’zbek yoshlarining peshonasi shuning uchun ham yorug’, iqboli balandki, 
ularning O’zbekistondek jannatmonand yurti bor. (A.Suyun) 2. Chindan ham odam 
yurakdan yayrab kulsa, sog’ligi yaxshilanadi, yengil tortadi, ruhi tetiklashadi, ishtahasi 
ochiladi. (G’.G’ulom) 
4-topshiriq.
Berilgan gapni tarkibiy qismlarga ajrating. Gap qismlari qanday 
bog’langani va u qanday gap ekanligini aniqlang. 
1. Agar kishi o’z hirslaridan ustun tura olsa, u o’zidagi bor nuqsonlarni yo’q qiladi 
va ular yaxshi sifatlarga aylanadi. (Beruniy) 2. Insonlik mohiyati baxt-saodatga erishuvdir, 
inson bu maqsadni o’zining oliy g’oyasi va istagiga aylantirsa, u baxt-saodatga erishadi. 
(Farobiy) 
5-topshiriq.
She‘riy matndan qismlari uyushgan murakkab qo’shma gaplarni 
aniqlang va ko’chirib yozing. 
Ayol – tig’, toshlarni mumdek tilguvchi, 
 
Ayol – nur, qalblarni yoqib ketguvchi, 
 
Quyoshga bas kelar bitta kulgichi, 
 
Ayol omon bo’lsa, dunyol go’zaldir. 
 
 
Ona – u, bag’rida millat beshigi, 
 
Qalbida topilmas qadr eshigi, 
 
Allasi oromdir – hayot qo’shig’i, 
 
Ayol omon bo’lsa, dunyo go’zaldir.
(M.Toir)