O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti neft va gaz fakulteti

Markazdan  qochma  boshqariladigan  gazoseparatorlar 

gazni  tayyorlash 

qurilmalarida  gazni  suyuqlikdan  birlamchi  tozalash  uchun  mo‘ljallangan. 

Separatorlar  6,4-16  MPa  ishchi  bosimga  bardoshli  qilib  ishlab  chiqariladi. 

Separatorlar  apparatga  kelib  tushuvchi  suyuqlik  200  sm

3

/nm

3

  gacha  bo‘lgan 

gazlarni 

tozalash 

dara-jasi 

98% 

dan 

kam 

bo‘lmasligini 

ta’minlaydi. 

---

53 

 

Gazoseparatorlari  issiq,  mo‘tadil  va  sovuq  iqlimli  (GOST  16350—80),  ishchi 

muhit harorati -30 - +100S rayonlarda ishlatilishi mumkin. Bosim yo‘qotilishi 0,03 

MPa gacha. 

Separatorlar  konstruksiyasida  isitgichlar  suyuqlikni  yig‘uvchi  bo‘shliqning 

ichki  qismiga  joylashtirilgan.  Gazni  suyuqlikdan  tozalashning  pasportdagi 

darajasini  ta’minlash  uchun  ishchi  bosimga  bog‘liq  holda  gaz  bo‘yicha 

separatorlarning  samaradorligi  qo‘zg‘aluvchan  va  qo‘zg‘almas  uyurma  konusidan 

tashkil  topgan  maxsus  qurilma  yordamida  boshqariladi.  Qo‘zg‘aluvchan  uyurma 

konusi  shturval  aylanishi  bilan  qo‘zg‘aladi.  O‘rtacha  ishlash  davri  10  yil,  11000 

soatdan  so‘ng  ishdan  chiqadi,  kapital  ta’mirgacha  resursi  60000  soat,  texnik 

qo‘llash koeffitsiyenti 0,97. 

Ishchi  muhitga  bog‘liq  holda  markazdan  qochma  boshqariluvchi 

gazoseparatorlarining  samaradorligi  grafik  bo‘yicha  aniqlanishi  mumkin  (2.10-

rasm).  Bunda  gaz-suvli  aralashma  maxsus  uyurma  yordamida  ta’minlanadigan 

vertikal  silindr  patrubkada  oqimni  aylantirish  hisobiga  ajratiladi.  Gaz-suvli  oqim 

inersiya  va  markazdan  qochma  kuchlar  ta’sirida  uyurmadan  o‘tganda  suyuqlik 

vertikal  silindrik  patrubka  devorlariga  kelib  uriladi  va  uning  devorlari  bo‘ylab 

oqib,  uzluksiz  yoki  davriy  drenajlashdan  o‘tadi.  Separatsiyalangan  gaz  vertikal 

silindrik patrubkadan markaziy patrubka orqali chiqadi.  

Separatorda  isitgichlar  suyuqlikni  yig‘uvchi  bo‘shliqning  pastki  qismiga 

joylashtirilgan. O‘rtacha ishlash davri 10 yil, 20000 soatdan so‘ng ishdan chiqadi, 

kapital ta’mir-gacha resursi 60000 soat, texnik qo‘llash koeffitsiyenti 0,98. 

To‘rli  gazoseparatorlardagi  gaz-suvli  oqim  inersiya  va  gravitatsiya  kuchlari 

ta’sirida  ikki  oqimga  –  gaz  va  suyuqlikka  ajraladi.  Suyuqlikning  asosiy  massasi 

separator korpusining o‘rta qismida separatsiyalanadi va  

---

54