O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti

Majburiy ventilyatsiya. Bu holda elektr quvvati bilan aylanadigan ventilyatorlar vositasida 

havo omborxonaga haydaladi. Texnolog kiradigan havoning miqdorini to‗g‗rilab turish imkoniga 

ega bo‗ladi, ya‘ni mahsulot saqlash rejimini ma‘lum darajada boshqarib turadi. O‗rtacha va katta 

hajmli omborxonalarda majburiy ventilyatsiya tizimi quriladi, chunki bularda tabiiy shamollatish 

---

13 

 

bilangina mahsulot saqlash rejimini keragicha to‗g‗rilab turib bo‗lmaydi. Aksariyat xonaga havo 

haydash va havo sug‗urish trubalari vositasida majburiy ventilyatsiya hosil qilinadi. 

Omborxonadagi  havo  butun  pol  bo‗yicha  bab-baravar  taqsimlangan  yoriqchali  yer  osti 

kanallari  orqali  tarqaladi.  Majburiy  ventilyatsiyasi  bo‗lgan  omborxonadagi  mahsulot  idishlarga 

(yashiklar,  konteynerlarga)  solingan  holda  taxlanadi.  Shu  tariqa  havo  qadoqlangan  mahsulotni 

yalab o‗taveradi. Bu holda uncha katta hajmda bo‗lmagan mahsulot taxlarining turli zonalaridagi 

harorat,  namlik,  havoning  gaz  tarkibida  sezilarli  darajada  tafovut  ro‗y  bermaydi.  Bundan 

omborxonaning afzalligi bor, albatta. U  yashiklarga solib taxlab qo‗yilgan mahsulotni samarali 

sovutish va yuklash-tushurish ishlarini mexanizatsiyalash imkonini beradi. 

Ammo,  masalan,  katta  hajmda  (g‗aram-g‗aram  qilib)  joylangan  kartoshkaning  qavatlari 

orasidan havo o‗tkazmagan holda qilingan majburiy ventilyatsiya yaxshi natija bermas ekan.