1-ishlatish tizmasi; 2-nasos–kompressor quvur; 3-boshmoq; 4-flanets; 5-favvora armaturasi; 6-
Favvora quduqlar yer usti va yer tagi jihozlaridan tashkil topgan. Yer usti
jihozlariga tizma boshchasi, favvora armaturasi va otma tizimlar kiradi. Yer tagi
quduqning ish rejimini bajarish, tadqiqot ishlarini olib borish, smola, parafin
164
yotqiziqlari bilan kurashish har xil geologik – texnik tadbirlarni (GTT) amalga
oshirish, ishlatish tizmasini korroziya va erroziyadan himoya qilish, qumli
tiqinlarning oldini olish va bartaraf qilish, yer osti va kapital ta‘mirlash ishlaridan
oldin quduqni tо‗xtatib qо‗yish, har xil geologik – texnik tadbirlarda quduqning
ishlatish tizmasini yuqori bosimda himoya qilish, quduqlarda ta‘mirlash va ishlatish
ishlari amalga oshiriladi.
Favvora quduqlarida choksiz, bir butun ishlangan NKQ-lari qо‗llaniladi,
diametri 48,3 mm-dan 114,3 mm-gacha, quvurning qalinligi 4 mm-dan, 7 mm-
gacha, uzunligi 5,5 metrdan 10 metrgacha (asosan 7-8 m) bо‗ladi. Quvur yuqori
markali 1000 MPa bosimga chidamlidir.
NKQ-lari silliq va tashqari uchi qalinlashtirilgan bо‗ladi.
Silliq quvurlarning rez‘bali qismining mustahkamligi butun qismini 80-
85%ni tashkil qiladi, quvurning uchi qismi tashqariga о‗tqazilgan, rezbali qismini
mustahkamligi va quvur tanasining mustahkamligi bir xil.
NKQ-lari silliq (quvur uzunligi bо‗yicha har xil о‗lchamdagi) va tashqi
tomoni (qalinlashtirilgan) kirgizmali ishlab chiqariladi
Quduqlarda qatlamdan neft bilan birgalikda qum chiqganda, quduq tubida
NKQ-da qumli tiqinlarning paydo bо‗lishga olib keladi. Shuning uchun NKQ-larda
suyuqlikning harakat tezligi oshiriladi, qum suyuqlik bilan birgalikda yer ustiga
olib chiqiladi.
Ta‘mirlash–profilaktik ishlarni yoki har xil geologik–texnik tadbirlar amalga
oshiriladi, oldindan quduqlarni tо‗xtatish (uchirish) talab qilinadi. Quduqga
tushirilgan NKQ yordamida quduq yengillashtiradi.
Gaz suyuqlik aralashmasini quduq tubidan yer ustiga harakatini optimal
sharoitini yaratish, quduq tubidan mexanik aralashmalarni va qumlarni yer ustiga
chiqarish uchun kо‗taruvchi quvurlar quduqning tubigacha tushiriladi.
Amaliyotda nasos–kompressor quvurlar favvora usulida ishlatilganda, quvur
perforatsiya teshiklarining yuqori chegarasidagi teshikkacha tushiriladi.
Mahsuldor qatlam zich tog‗ jinslari yotqizig‗idan iborat bо‗lsa, quduq
ustunidan gaz ajralib chiqish boshlansa, NKQ – boshmog‗i neftni gaz bilan
165
tо‗yinish bosimining chegarasiga tushiriladi. Quduqning uzoq muddat
favvoralanish uchun kо‗targichlar ishini shunday tashkil yetish kerakki, eng kam
energiya sarf bо‗ladigan sharoitda yangi
опт
Q
– optimal rejim bilan ishlatiladi.
3
2
1
2
1
188
P
P
L
g
L
g
Q
P
P
L
d
(5.2)
Agarda diametri standart diametrga mos kelmasa, olingan qiymatga yaqin
diametrni hisoblash yо‗li bilan yoki 2 xil diametrdagi NKQ-larining pog‗onali
tizmasi qо‗llaniladi.
Liftning yuqori qismi katta diametrdan, pastki qismi esa NKQ-ning kichik
diametridan tuziladi.
Tizmaning tarkibiy qismining uzunligi quyidagi tenglamadan aniqlanadi.
1
2
1
d
d
d
d
L
(5.3)
bu erda: ℓ - katta diametrli quvur tizmaning yuqori qismining uzunligi;
L
– kо‗targichning umumiy uzunligi;
d
– hisoblash yо‗li bilan topilgan diametr;
1
d
–quvurning standart diametriga yaqin kichik diametri;
2
d
– standart diametrga yaqin katta diametr.
Bunda
1
2
d
d
d
.
Pog‗onali liftlarni tuzishni qiyinligi va ulardan foydalanishning murakkabligi
sababli, kon sharoitida kam qо‗llaniladi.
NKQ-ning diametri tanlangandan keyin, uning maksimal о‗tkazish
imkoniyati aniqlanadi.
Agarda hisobiy debit favvoralanish debitini boshlanishida rejalashtirilgan
debitga nisbatan oz bо‗lsa, unda kо‗taruvchi quvurning diametrini
favvoralanishning boshlang‗ich shartiga mos keluvchi
maks
Q
– debit rejimga hisob
qilinadi.
166
3
5
,
0
2
1
188
Q
P
P
L
d
(5.4)
Yuqoridagi formula yordamida aniqlangan diametr, maksimal FIK bilan
favvoralanishning sо‗nggi davrida ishlamaydi. Favvora kutilgandan oldinroq
tо‗xtaydi. Favvoralanish muddatini uzaytirish uchun katta diametrli kо‗taruvchi
quvurni kichik diametrli kо‗taruvchi quvurga almashtirish talab qilinadi.
Do'stlaringiz bilan baham: