O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti t. R. Yuldashev, J. T. Nurmatov

 

Nazorat savollari. 

1.Qatlamga qanday usullarda ta‘sir qilinadi? 

2.Kislotali ishlov berish tartibini tushuntirib bering? 

3.Kislotali ishlov berishda qо‗llaniladigan jihozlarni aytib bering? 

4.Kislotali ishlov berishda qо‗llaniladigan jihozlarni aytib bering? 

5.Quduq tubi atrofiga ishlov berish texnologik jarayonini aytib bering? 

6.Qatlamni gidravlik yorish texnologik jarayonini tushuntirib bering? 

7.Qatlamni  gidravlik  yorishda  qо‗llaniladigan  jihozlarni  qо‗llanilishini  tushuntirib 

bering? 

 

 

 

---

 

408 

XV bob.  QUDUQLARNI TADQIQOT OLIB BORISH JIHOZLARI 

15.1.  Quduqlarni tadqiqot qilish 

 

Kundalik, maqsadli, yо‗naltirilgan tadqiqotlarni neftli va haydovchi quduqlarda 

о‗tkazish  va  ularning  tahlili,  neft  va  gaz  konlarining  ishlatishni  tо‗g‗rilashda  hamda 

sо‗nggi  neftberaolishlikning  yuqori  koeffitsiyentiga  erishishga  olib  keladi. 

Quduqlarning ishini tadqiqot qilishning amaldagi kо‗pgina usullari va turlari, ishlatish 

obyektlari  tо‗g‗risidagi  yetarli  ma‘lumotlar  neft,  suv  va  gazning  quduqdagi  oqimini 

jadallashtirish  sharoitida  va  qatlamda  bosimning  о‗zgarishini  sodir  bо‗lish  davrida 

aniqlashga mо‗ljallangan. 

Bu  ma‘lumotlar  neft  konlarining  ishlatishni  ratsional  usullarini  va  ta‘sir 

etishning  iqtisodiy  asoslangan  qarorlarini  qabul  qilishni  hamda  quduqdan  suyuqlikni 

kо‗tarishni  kerakli  jihozlarini  tanlashni  asosli  variantlarini  ishlab  chiqishni  taqozo 

etadi. 

Neft  konlaridagi  uyumlarni  ishlatish  jarayonida  doimo  о‗zgarish  sodir  bо‗ladi. 

Uyumga  ta‘sir  etish  holatiga  bog‗liq  holda,  qatlam  bosimi  kо‗tariladi  yoki  pasayadi, 

qazib  olinadigan  mahsulot  bilan  birgalikda  suv  keladi,  qatlam  tubi  zonasida 

о‗tkazuvchanlik о‗zgaradi, qatlamning harorati о‗zgaradi va hokazo. Yuqoridagilarga 

bog‗liq  holda  quduq  va  ishlatish  obyekti  haqida  yangi  ma‘lumotlarga  ega  bо‗lishga 

tо‗g‗ri keladi. 

Konni  ishlatishning    tо‗g‗ri  qarorlarini  ishlab  chiqish  uchun  о‗z  vaqtida  va 

ishonchli ma‘lumotlarni olish, u yoki bu texnik topshiriqlarni amalga oshirish lozim. 

Neft  qazib  olishni  jadallashtirish  va  quduqlarni  ishlatish  jarayonida  sо‗nggi 

neftberaolishlikni  oshirish  uchun  undan  foydalanishda  joriy  va  kapital  ta‘mirlash 

ishlari,  qatlamni  gidravlik  yorish  ishlari,  issiqlik  va  kislotali  ishlov  berish  amalga 

oshiriladi. 

О‗tkazilgan 

geologik–texnik 

tadbirlarning, 

texnologik 

va 

iqtisodiy 

samaradorligini  muhokama  qilish  tadbirlargacha  va  undan  keyin  ham  tadqiqot  olib 

boriladi. 

---

 

409 

Hozirgi  vaqtda  neft  va  gaz  konlaridagi  qatlamlarning  gidravlik  xossalarini 

о‗rganish uchun quyidagi usullardagi tadqiqotlar olib boriladi. 

quduqni geofizik usuldagi tadqiqotining har xil karotaj usullari; 

quduqlarning va qatlamlarning gidrodinamik usullari; 

quduqda termodinamik usulda tadqiqot olib borish; 

geokimyoviy usulda tadqiqot olib borish.