O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti t. R. Yuldashev, J. T. Nurmatov

12.3. Gidravlik porshenli nasoslar yordamida neftni alohida qazib olish 

Gidravlik  porshenli  nasoslar  (GPN)  yordamida  har  xil  parametrga  ega  bо‗lgan 

qtlamlarni bir vaqtda keng imkoniyatda ishlatish ta‘minlanadi. 

Ikkita  qatlam  GPN  yordamida  ishlatilganda  zonalar  oralig‗iga  о‗rnatilgan 

pakerlar bilan qatlamlar ajratiladi  (12.5-rasm). Pastki qatlamni ishlatishda  NKQ  GPN 

bilan  birgalikda  pastga  tushiriladi,  dum  klapanni  ochadi,  paker  tagida  joylashgan 

nasosning bо‗shliqidan suyuqlikni oladi.  

Yuqoridagi  qatlamni ishlatishda tizma kо‗tariladi; bunda klapan yopiq bо‗ladi, 

suyuqlikni  bо‗shliqdan  paker  ustida  joylashgan  GPN  oladi.  GPNga  ishchi  suyuqlik 

NKQ  ichki  tizimi  orqali  kirib  keladi,  qatlam  va  ishchi  suyuqliklar  aralashmasi 

NKQning tashqi oraliqning halqali fazosi orqali yuqoriga olib chiqiladi. 

Quduq  ustining  armaturasi  ikkita  konsentrik  joylashtirilgan  NKQ  tizimi  bilan 

birgalikda gidravlik domkrat yordamida quduq ustiga о‗rnatiladi. Eng sо‗nggida tizma 

va GPN yuqori qatlamni  yoki pastki qatlamni ishlatishda tushiriladi. 

Ikkita qatlamdan gaz bilan mahsulotni olish bir-biriga bog‗liq bо‗lmagan holda 

GPN  agregatining  ikki  bog‗liq  bо‗lmagan  sxemalaridan  foydalanish  orqali 

ta‘minlanadi. 

Bunday  sharoitda  NKQning  ikkita  parallel  tizmasi    orqali  quduqqa  ikkita  GPN 

tushiriladi. Har bir tizmaning ichi orqali NKQning tizmasi joylashtirilgan bо‗ladi va u 

orqali ishchi suyuqlik agregatga olib kelinadi. 

Pastki  qatlamdan  gazni  olib  ketish  uchun  kichik  dimetrli  NKQ  alohida 

tushiriladi.  Paker  yordamida  pastki  va  yuqoridagi  qatlamlar  ajratiladi.  Bu  pakerlar 

orqali  quvurlar  о‗tkazilgan  bо‗ladi,  gazni  olib  ketish  va  qatlam  suyuqliklar 

agregatining  kirishiga  uzatiladi.  Ishchi  suyuqlikni  uzatish    hamda  qatlam  va  ishchi 

suyuqlik aralashmasini olib ketish har bir agregat uchun bir-biriga bog‗liq  bо‗lmagan 

holda amalga oshiriladi.