O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti t. R. Yuldashev, J. T. Nurmatov

11.10-rasm.  

Burg„ilash 

aralashmasini 

suv 

bilan 

almashtirish jihozlarining sxemasi: 

1-nasos  agregati;  2-suv  uchun  idish;  3-

burg‗ilash aralashmasini yig‗ish uchun idish; 

4-quduq 

usti; 

5-suv; 

6-burg‗ilash 

aralashmasi. 

 

 

 

11.5. Burg„ilash jarayonida mahsuldor qatlamlarni sinash va tekshirishda 

qo„llaniladigan jihozlar va ularni montaji 

 

Mahsuldor  qatlam  burg‗ilangandan  sо‗ng  quduqda 

geofizik  tadqiqot  tekshiruv

 

ishlari olib boriladi. Maxsus mexanizmlar 

«qatlam sinagichlar»

 yordamida quduqlarni 

neftberaolishligi  va  oraliqlarni  joylashuv  haqida  ma‘lumotlarni  olish  uchun  tadqiqot 

ishlari olib boriladi. 

Qatlamni  tekshirish  deganda  kompleks  ishlar  tushiniladi,  qatlamdan  oqimni 

chaqirish,  qatlam  suyuqligidan  nusxa  olish,  qatlamni  tо‗yinganlik  xususiyatini 

baholash va mо‗ljallangan debitni aniqlash ishlari olib boriladi. 

Sinash  ishlari  burg‗ilash  jarayonida  hamda  burg‗ilash  tugagandan  sо‗ng    va 

ishlatish  tizmalarini  tushirishda  ham  olib  boriladi.  Quduqlarni  sinash  qatlamning 

sanoat  neft  gazliligini  о‗rnatish,  muhsuldorlik  tavsiflarini  baholash,  neft  va  gazning 

zaxirasini  baholash  uchun  kerakli  ma‘lumotlarni  tо‗plash  va  konning  ishlatish 

loyihalarini tuzish maqsadida olib boriladi. 

Quduqlarni burg‗ilash jarayonida qо‗llaniladigan uch turdagi qatlam sinagichlar 

ishlab chiqilgan: 

a) burg‗ilash quvurlarining birikmasi orqali quduqqa tushiriladigan; 

b) kabelda quduqqa tushiriladigan; 

---

 

339 

d) burg‗ilash quvurlar birikmasining ichi orqali quduqqa tushiriladigan. 

Eng kо‗p qо‗llaniladigan qatlam sinagichlardan quduqdagi burg‗ilash quvurlarni 

ichi  orqali  tushiriladigan  –  quvurli  sinagichlardir.  Quvurli  sinagichlar  oqimni  sinash 

uchun  tirgakli  (tayanchli)  va  tayanchsiz  holda  о‗tkaziladi.  Obyektlarni  sinashda 

alohida sinagichlar ham qо‗llaniladi. 

Quvurli sinagichning ishlash tartibi quyidagicha, ya‘ni paker yordamida (11.11-

rasm) (alohida sinashda ikkita paker b va d rasmlar) sinaladigan oraliq ustunini boshqa 

qismlardan ajratiladi. 

Paker  tagida  yoki  pakerlar  oralig‗ida  kerakli  depressiyani  olish  uchun  bosim 

tushiriladi.  Depressiya

1

  kattaligi  burg‗ilash  quvuri  tizmasidagi  ustun  suyuqligining 

balandligi  hisobiga  kamaytiriladi.  Depressiya  ta‘sirida  qatlam  flyuidlari  quduqda 

tо‗planadi  va  undan  filtr  orqali  burg‗ilash  quvuri  birikmasining  ichiga  kiradi.  Sinash 

qatlamiga  о‗rnatilgan  chuqurlik  manometri  quduqda  bosimning  о‗zgarishini  yozib 

oladi. Maxsus namuna olgichlar yordamida quduqdagi flyuidlardan namuna olinadi va 

qatlam  sinagichlar  yordamida  yer  usti  yuzasiga  olib  chiqiladi.  Qatlam  sinagichning 

chо‗ntagiga о‗rnatilgan termometr yordamida quduq tubining harorati о‗lchanadi. 

Texnologik 

zaruriyatlarga 

muvofiq 

(pakerlarni 

nogermetikligi, 

sinash 

asboblaridagi  nosozliklar,  qatlamning  tо‗yinganlik  gidrodinamik  parametrlarini 

baholash  uchun  ishonchli  ma‘lumotlar  yetarli  bо‗lganda)  qо‗shimcha  ma‘lumotlar 

tо‗plash  maqsadida  qatlam  sinash  ishlari  amalga  oshiriladi.  Manfiy  natijalar  olinsa, 

obyekt qayta sinashdan о‗tkazilmaydi.