O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti t. R. Yuldashev, J. T. Nurmatov

9.2. Kislotali ishlov berishda qо„llaniladigan jihozlar

 

Kislotali  ishlov  berish  uchun  maxsus  agregat  ―Azinmash-30‖  qо‗llaniladi. 

KRaZ–257  harakatlanuvchi  avtomobilning  shossisiga  yoki  boshqa  turdagi  yuqori 

quvvatga  ega  bо‗lgan  avtomobilga  о‗rnatiladi.  Agregat  sisternali  ikkita  ajratilgan 

seksiyadan  tashkil  topgan  va

 

har  qaysisi  5,3  m

3 

yoki    qо‗shimcha  tirkalmali 

sisternaning hajmi 6 m

3 

bо‗ladi, uning ichki ustuni ikkita seksiyaga ajratiladi. Agregat 

―Azinmash  -  30‖  uchta  plunjerli  nasos  2AK-500  bilan  ta‘minlanadi.  Nasosning 

haydashi 1.03 dan 12.2 l/s.gacha sarfni ta‘minlaydi, bosimi 5,0-7,6 MPa. Geologiyada 

ba‘zida  sementlovchi  agregatlar  NsA–320  va  2AN–500  qо‗llaniladi.  Agar  porshen 

tizimli  bunday  agregatlarda  kislota  bosimsiz  haydalganda  hamma  tarmoqlari  ish 

tugagandan sо‗ng toza shо‗r suv bilan yuviladi (9.1-rasm).  

Kislotali  aralashmalarni  tayyorlash  va  tashib  yurish  avtotsisternada  4SR–9  m

3 

hajmli yoki NsR–20 sig‗imi 16.0 m

3 

о‗lchamli idishlarda amalga oshiriladi, ajratilgan 

yoki  maxsus  lak  yoki  emal  bilan  qoplanadi.  Kon  geologik  sharoitlarda  karbonat 

kollektorlariga  bir  qancha  turdagi  ishlov  berish  qо‗llaniladi.  Kislotali  vanna,  oddiy 

kislotali,  issiq  kislotali,  oraliqli  kislotali,  dinamik  rejimli  kislotali  ishlov  berish  va 

boshqalar.  

          Ingibirlanmagan  tuz  kislotasi  kimyo  zavodlaridan  to  kislota  bazasigacha  temir 

yо‗l orqali sisternalarda, maxsus novli rezinalarda va ebonitlarda, ingibirlangan kislota 

esa-oddiy  temir  yо‗l  sisternalarida  tashib  keltiriladi.  Uksus  kislotasi  ham  metall 

gummirli sisternalarda, ftorit kislotalar esa ebonitli ballonlarda tashiladi. 

           Konsentratsiyali tovar kislotalarining sig‗imi 25; 50; 100 m

3

 bо‗ladi va barqaror 

metall  rezervuarlarda  saqlanadi  hamda  rezervuarlar  kislotaga  chidamli  issiqlikka 

bardoshli qoplama bilan qoplanadi. 

---

 

277 

           Quduqqa  kislotani  haydovchi  AZK-32  agregati  quduqdan  foydalanish 

samaradorligini oshiradi va qazib olinadigan neftning hajmini kо‗paytiradi (9.1-rasm).