O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti t. R. Yuldashev, J. T. Nurmatov

8.6. Markazdan qochma elektr botma nasoslarning (MQENQ) qо„llanish sohalari 

MQENQlar  chuqur  va  qiya  neft  quduqlarida  hamda  kuchli  suvlangan 

quduqlarda,  iod,  bromli,    suvli  quduqlarda,  qatlam  suvlarini  mineralligi  yuqori 

bо‗lganda, tuzli va kislotali  aralashmalarni quduqdan  kо‗tarishda qо‗llanadi. Bundan 

tashqari  har  xil  qatlamlarni birga va alohida ishlatish uchun bitta quduq uchun 146 

mm.li  va  168  mm.li  mustahkamlash    tizmalariga    mos  keladigan  MQENQlar 

zavodlarda ishlab chiqariladi.  

Bunday  qurilmalar  «favvora-nasos»  sxemasida  ishlatiladi,  pastki  qatlam 

favvoralanadi,  yuqoridagi  botma  MQENQ  bilan  «Nasos-favvora»da  (pastgisi  MQEN 

bilan  ishlatiladi)  ishlatiladi,  yuqoridagi  «nasos-  nasos»  favvoralanadi.  Ikkala  nasos  

ham  MQENQlar  bilan  ishlatiladi.  Botma  MQENQlar  qatlam  bosimini  saqlab  turish 

---

 

257 

uchun  neft  qatlamlariga  minerallashgan  qatlam  suvlarini  haydashda  ham  qо‗llaniladi. 

Bunday  maqsadlar  uchun  uzatilishi  2600  m³/kun    3800  m³/kun  bо‗lgan,  napori 

1000m.gacha    bо‗lgan  elektrnasoslar    qо‗llaniladi.  Suv  quduqlarning    ichki    diametri 

402 mm.ga teng bо‗ladi.