O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston davlat jahon tillari universiteti

OMMAVIY MADANIYAT NIQOBI OSTIDAGI BUZG‘UNCHILIK.

«Tabiiyki, «ommaviy madaniyat» degan niqob ostida axloqiy buzuqlik va zo‘ravonlik, individualizm, egotsentrizm g‘oyalarini tarqatish, kerak bo‘lsa, shuning hisobidan boylik orttirish, boshqa xalqlarning necha ming yillik an’ana va qadriyatlari, turmush tarzining ma’naviy negizlariga bepisandlik, ularni qo‘porishga qaratilgan xatarli tahdidlar odamni tashvishga solmay qo‘ymaydi».

Islom Karimov.

OMMAVIY MADANIYATNING SALBIY KO’RINISHLARI

Bugun yoshlarimiz o‘ziga xos “tushunchalar urushi” sharoitida yashamoqdalar. “Ommaviy madaniyat” ota – bobolarimiz “qora” degan narsalarni “oq”, “oq” degan narsalarini “qora” deb uqtirmoqda.

Kashandalik

• 
  AQSHda 13 yoshgacha bo‘lgan o‘smirlarning 6 milliondan ko‘pi chekadi.
  
• 
  Passiv chekish natijasida 200 mingdan 1 milliongacha bo‘lgan bolalarda astma kasalligi og‘ir shaklda kechadi.
  
• 
  Har yili bolalarda pnevmoniya, bronxit kabi yuqumli kasalliklarning soni 150 – 200 mingni tashkil qiladi. U asosan 18 oygacha bo‘lgan yangi tug‘ilgan va yosh bolalarda uchraydi.
  
• 
  Bundan 10 yil avval qilingan hisob kitoblarga ko‘ra sayyoramizda 40 foizdan ko‘p kashanda bor ekan. Ular bir soniyada 300 ming dona, 1 yilda esa 12 mln sigareta ishlatar ekan.
  

Kashandalar dastidan bir yilda salkam 700 tonna sinil kislota, 400 ming tonna ammiak, 600 ming tonna qoramoy va 100 ming tonna chekilgan sigaretadan atmosferaga nikotin tarqalar ekan.


Starizm
Starizm – subyektiv ehtiroslarga berilgan holda estrada artistlari, aktyorlar, sportchilar, telediktorlarni ilohiylashtirish. Yosh yigit – qizlarning shaxsiy xonalariga kirsangiz, chet el aktyori, qo‘shiqchisi, telediktori yoki sportchisining bir necha yuzlab rasmlarini devorlarga yopishtirib tashlaganiga ko‘zingiz tushadi. Eng qizig‘i ular ana shu qahramonlarining rasmini (!) yaqin kishilaridan ham ustun qo‘yishadi (Birorta rasmni yirtsangiz, “Bu sendan qimmat turadi, nega yirtding!?” – deb o‘dag‘aylashidan ham buni bilish mumkin). Ular qorinlari och qolsa ham non olmasdan o‘zlari sevgan qahramonlarining rasmi yoki ijod namunasini olishadi. Ana shu qahramonlari uchun hech narsadan toymaydilar, hatto o‘zgalarga shikast etkazishdan ham.


Zo'ravonlik
Zo‘ravonlik – insonga yetkaziladigan har qanday jismoniy, ma’naviy, ruhiy, moddiy tazyiqlar.

Jumladan, o‘ziga nisbatan tazyiq o‘tkazish ham zo‘ravonlik sanaladi. Bunday holatlar keng avj olib bormoqda. Uning ko‘rinishlari ham turlicha.

1. Xeppining;

2. To‘da – to‘da bo‘lib (bir yoki bir necha kishini) do‘pposlash;

3. Yo‘q joydan janjal qo‘zg‘ab, vahshiyona urishlar uyushtirish;


Heppining
4. O‘zidan zaif bo‘lgan kishilarga kuch ishlatib, ularni biror bir nojo‘ya xatti-harakatga undash yoki majburlash (yoki biror foydali xatti-harakat qilishdan qaytarib qolish) va boshqalar.

Heppining (vahshiyona «ko‘ngil ochish»lar). Bu kabi voqealar bizning yurtimizda deyarli kuzatilmaydi. Lekin “ommaviy madaniyat” mahsuli bo‘lgan film va o‘yinlarning yurtimiz sarhadlariga yashirinib, sezdirmay kirib kelishi va ularning yosh avlod tomonidan qabul qilinishini mamlakatimizda ham heppining bo‘lishi ehtimoldan xoli emas. Ogoh bo‘laylik.