O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston davlat jahon tillari universiteti

2. Faoliyatni tashkil qilish metodlari

Qadimdan o‘zining samaradorligi bilan ma’lum bo‘lgan va keng qo‘llanilib kelgan metod – bu mashq metodidir. Faoliyat ijtimoiy tajribani egallashning hal qiluvchi omilidir. Maqsadli faoliyatsiz talab qilinayotgan xulq-atvor turini shakllantirib bo‘lmaydi.

Mashq faoliyatga jalb qilish yo‘li bo‘lib, belgilangan harakatlarni avtomatik darajaga yetkazish maqsadida ko‘p marta takrorlashdan iborat amaliy tarbiya metodidir. Mashqlar natijasi shaxsning barqaror sifatlari – malaka va odatlaridir.

Mashqlar samaradorligi quyidagi muhim omillarga bog‘liq:

– mashqlar tizimi;

– ularning mazmuni;

– imkoniyatga mosligi;

– hajmi;

– takrorlash sur’ati;

– nazorat va tuzatish ;

– tarbiyalanuvchilarning shaxsiy xususiyatlari;

– bajarish joyi va vaqti;

– yakka tartibdagi, guruhlardagi va jamoaviy shakllari uyg‘unligi;

– mashqlar motivasiyasi va rag‘batlantirish.

Mashqlar tizimini rejalashtirishda tarbiyachi tarbiyalanuvchilarda qanday ko‘nikma va odatlarni shakllantirmoqchi ekanini aniq tasavvur qilishi kerak. Tarbiyalanuvchilarda hayotda zarur bo‘lgan, muhim va foydali sifatlarni shakllantirish lozim.

Talab – bu tarbiya metodi bo‘lib, uning yordamida tarbiyalanuvchining u yoki bu faoliyati, ayrim sifatlarining namoyon bo‘lishi rag‘batlantiriladi yoki to‘xtatiladi. Talab bevosita yoki bilvosita bo‘lishi mumkin.