O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston davlat jahon tillari universiteti

4. Tarbiyaning insonparvarligi.

4. Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasining birinchi moddasida “Hamma odamlar o‘z qadr-qimmati hamda huquqlarida erkin va teng bo‘lib tug‘iladilar.

Ularga aql va vijdon ato qilingani, binobarin bir-birlariga nisbatan birodarlik ruhida munosabatda bo‘lishlari kerak”, – deyilgan. Aynan shu tamoyil ta’lim-tarbiya jarayonini ham insonparvarlik ruhida tashkil etish uchun asos vazifasini o‘tashi lozim. Insonparvarlik tamoyili quyidagilarga asoslanadi:

• 
  tarbiyalanuvchining shaxsiga insonparvarlik nuqtayi nazaridan yondashish;
  
• 
  uning huquq va erkinliklarini hurmat qilish;
  
• 
  tarbiyalanuvchiga uning imkoniyatlari darajasidagi talablarni qo‘yish;
  
• 
  tarbiyalanuvchining fikrini hurmat qilish;
  
• 
  tarbiya jarayonida jismoniy jazo choralarini qo‘llamaslik va boshqalar.
  

Ammo ta’lim-tarbiya jarayonida haddan tashqari talabchanlik yoki ko‘ngilchanlik qilish ham mumkin emas. Bu borada ko‘rsatmalar ta’lim muassasasi ichki tartib-qoidalarida batafsil bayon qilingan bo‘lishi zarur. Zero, Abu Nasr Forobiy ham bolaga nisbatan dastlab yumshoq usulni, bu natija bermasa jiddiyroq usulni qo‘llash maqsadga muvofiqligini ta’kidlagan edi.