O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston davlat jahon tillari universiteti

3. Ta’limning tizimlilik va izchillik tamoyili. Ijtimoiy taraqqiyotning boy tajribasi ta’limda tizimli va izchillik bo‘lishi shart ekanini tasdiqladi. Bilimlarning ma’lum tizimiga solinishi va izchil bo‘lishi ta’lim samaradorligini belgilovchi yetakchi omillaridan biridir. Hozirgi zamon didaktikasida bu tamoyilga katta e’tibor berilmoqda. Chunki ta’limda izchillikka rioya qilib o‘qitish butun o‘rganilgan bilimlarni mustahkamlash va kelgusida egallanadigan bilimlarga poydevor sanaladi. Ya’ni o‘tilayotgan fan yoki bayon qilinayotgan yangi material o‘quvchi-talabalarning oldingi o‘zlashtirilgan ilmiy bilimlarga ko‘nikma va malakalari bilan izchil va uzviy bog‘lanish, shu bilan bir vaqtda, o‘qitilayotgan o‘quv materiallari orqali kelajakda yangi bilimlarni o‘zlashtirishga, shuningdek, navbatdagi ta’lim bosqichiga zamin yaratilishini nazarda tutadi.

Ta’limning tizimli bo‘lishi uning izchil bo‘lishi bilan bog‘liqdir. Izchillikka asoslangan ta’limning xarakterli belgisi shundaki, o‘quvchi-talabalarning avval o‘zlashtirilgan bilim va malakalari zamirida yangi bilim ko‘nikma va malakalar hosil qilish, ularning o‘zaro boshlanishlarini takomillashtirish va aksincha, yangi bilimlarni bayon qilish jarayonida oldindan o‘zlashtirilgan bilim, ko‘nikma va malakalarini yana ham chuqurlashtirish, kengaytirish va mustahkamlashni ta’minlashga qaratilgandir. Demak, tizimlilikda izchillik ta’limda uzluksizlikni vujudga keltirish asosidir. Bundan tashqari ma’lum tizimga solingan bilimlarni egallash, o‘rganish jarayonida qulaylik vujudga keltiriladi. Albatta, tizimli va izchillikni soddadan murakkabga qarab yo‘naltirilishi maqsadga muvofiq. Bilimlarning asta-sekin izchillik bilan murakkablashib borishi tafakkurni rivojlantiradi. Natijada ta’limning rivojlantiruvchi xususiyati kelib chiqadi.