O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi o’zbekiston xalqaro islom akademiyasi

7-MAVZU

GRAFIK MA’LUMOTLAR BILAN ISHLASH TEXNOLOGIYALARI
REJA:

1. Grafik ma’lumotlar va ularning turlari.

2. Grafik muharrirlar, ularning vazifalari va imkoniyatlari.

3.Rastr va vektorli grfik dasturlar bilan ishlash texnologiyalari.

3. Kompyuter grafikasining texnik-dasturiy va axborot asoslari

4. Kompyuter grafikasini qo‘llash sohalari.

Tayanch so’z va iboralar: grafik ob’ektlar, skaner, computer grfikasi, rastrli, vektorli, fraktalli piksellar, pellar, sezuvchanlik darajasi, tijorat grafikasi, namoyish qilish grafikasi, injenerlik grafikasi, Ilmiy-tadqiqot grafikasi.

Axborotning asosiy oqimini inson ko’rish a’zolari orqali oladi. Ko’rgazmali axborotning o’zlashtirirlishi oson bo’ladi. Inson tabiatining ana shu xususiyati grafik operatsion tizimlarda ishlatiladi. Ularda axborotlar grafik ob’ektlar: znachoklar, (belgilar) oynalar va rasmlar ko’rinishida tasvirlanadi. Operatsion tizimning barcha grafik ob’ektlari, shuningdek, boshqa barcha tasvirlar qandaydir yol bilan komputerda hosil qilinishi yoki unga kiritilishi kerak. Grafik tasvirlarni komputerga kiritish uchun maxsus tashqi (atrof) qurilmalari ishlatiladi. Eng ko’p tarqalgan qurilma –bu skanerdir. So’nggi paytlarda raqamli fotokameralarning ham qo’llanish ko’lami kattadir. Bunda tasvir fotokamera xotirasining mikrosxemalariga yozilib qo’yiladi.

Tasvirni komputerga videokameradan ham kiritish mumkin, videoning ketma-ketlikdagi biror kadrni tanlashi va uni komputerga kiritishi tasvirni ushlab olish deyiladi. Komputerga tasvirni kiritish uchun uni albatta skanerlash, rasmga olish yoki uni ushlab olish shart emas. Tasvirni komputerniing o’zida ham hosil qilish mumkin. Buning uchun grafik muharrirlardan foydalaniladi. Axborotni grafik shaklda ishlab chiqish, taqdim etish, ularga ishlov berish, shunungdek, grfik ob’ektlar va fayllarda bo’lgan nografik ob’ektlar o’rtasida bog’lanish o’rnatishni informatikada computer grfikasi deb atash qabul qilingan.

Yuqorida ko‘rib o‘tilgan hamma tasvir hosil qilish usullarining umumiy tomoni shundaki, bu erda tasvir raqamli muharrir yordamida hosil qilinadi.

Grafik tasvirni hosil qilishning zamonaviy usullari bilan yaxshiroq tanishish maqsadida kompyuter grafikasining quyidagi usullari – rastrli, vektorli va fraktalli usullar yordamida grafikli ob’eklarni hosil qilinishi bilan tanishib chiqamiz. Bu ikki usullarning asosiy farqi ekran Yuzasi bo‘yicha o‘rni haraktlanishining turlichaligidadir. Mazkur grafiklar o’rtasidagi farq, nurning display ekranidan o’tish usulidan iborat. Eslab qoluvchi electron-nurli trubka (ENT) larga ega vektorli qurilmalarda nur berilgan traektoriya bo’ylab bir marta chopib o’tadi. Uning izi esa ekranda keying buyruq berilguncha saqlanib qoladi. Demak, vektorli grafikaning asosiy elementi chiziqdir.