O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi o’rta maxsus kasb-hunar ta’limi markazi

Chastota - impul'sli sistema 
Bu sistema (9.9 - rasm), o'lchanadigan kattalik o'zgarishini signal chastotasini 
o'zgarishiga aylantirib beradi.
Sxema uzatish qurilmasi PU, qabul qiluvchi qurilma UP va aloqa yo'lidan 
iborat. Bu yerda quvvat o'zgarishini chastotasi o'zgaradigan impul'sga aylantiradigan 
induksion schetchik ishlatiladi. O'lchanadigan quvvatni o'zgarishiga schetchik 
diskini aylanish tezligi proporsionaldir.
n = SR ; (9.6.) 
bu yerda: S - o'zgarmas kattalik. 
Impul'slar o'zgartgichi sifatida ishlatiladigan elektrik schetchik tok uzgich bilan 
jihozlangan bo'lib, schetchik diski burchakka burilganda zanjir yo'lini tutashtiradi 
yoki ajratadi.

---

180 
Agar schetchik diski bir marta aylanganda zanjir yo'li m marta tutashtirsa, 
diskni m tezligi bilan yo'lda davriy chastotali impul'slar uzatiladi. 
f = mn
; (9.7.) 
yoki
f = mCP
; (9.8.) 
 
9.9.- rasm. Chastota - impul'sli sistemasini prinsipial sxemasi. 
Shunday qilib, quvvatni teleo'lchashda impul'slar chastotasi o'lchanadigan 
kattalikka proporsional bo'ladi.
Schetnikni o'qi 1 aylanishi bilan nur manbai 2 dan nur oqimi linza 3 dan so'ng 
aylanuvchi disk 4 dan to'g'riburchakli tishli bo'lib o'tadi, chastotasi esa, aylanish 
chastotasiga teng ya'ni o'lchanadigan quvvatga proporsionaldir. Xuddi shunday 
chastota bilan (10-12 Gr gacha) bir vaqtni o'zida fotoelement FE zanjirida tok 
impul'slari ham o'zgaradi. Bu o'zgarish kuchaytirgich U chiqishida aloqa yo'lida va 
sezgir rele R ni chulg'amlarida ro'y beradi. Agar rele chulg'amlarida tok impul'slari 
bo'lmasa, qo'zg'aluvchi kontaktlar yuqori pozitsiyasini tutashtiradi. Bunda qarshilik 
R, va ko'rsatuvchi asbob PP, kondensator S U2 kuchlanishgacha zaryadlanadi. Rele 
chulg'amlarida tok berilishi bilan kontaktlar pastki pozitsiyada tutashadi.
Kondensator S va qarshilik R2 zaryadsizlanadi.