O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi o’rta maxsus kasb-hunar ta’limi markazi

SOCHILUVCHAN MODDALAR SATH O'LCHAGICHLARI 
Sochiluvchan moddalarning sathini o'lchash uchun asosan vaznli sath 
o'lchagichlar hamda membranali sath signalizatorlari keng qo'llaniladi. Membranali 
sath signalizatorlarining ishlash usuli sochiluvchan moddaning idish tubiga va idish 
devorlariga bosim hosil qilish xususiyatiga asoslangan. Ular sochiluvchan 
moddalarning idishda chegaralangan sathini ko'rsatish uchun xizmat qiladi. 

---

102 
Membranali sath signalizatorining sxemasi 4.6.- rasmda keltirilgan bo'lib, u 
markazidan shtok 
2 
bilan qotirilgan membranadan iborat. Sochiluvchan modda hosil 
qilgan bosim ta'sirida membrana egilib, shtok kontakt qurilmasi 
3 
ga ta'sir ko'rsatadi. 
Kronshteyn 
4 
ga
 
qaytaruvchi prujina 
5 
qotirilgan bo’lib, rostlovchi vint 
6 
yordamida 
tortiladi. Signalizator 
8 
ichida saqlagich (izolyator) qotirilgan. Bu signalizator 
asosan bunker devorlariga, un, don va boshqa mahsulot saqlanadigan baland 
minoralarda turli xil balandlikda o'rnatiladi. Sochiluvchan modda hosil qilgan bosim 
ta'sirida membrana egiladi va shtokning harakati orqali kontakt qurilmasi ulanib, 
sochiluvchan moddaning sathi berilgan qiymatga yetganligi to'g'risida elektr signal 
beriladi. Sath kamayganda esa prujina 
5 
membranani oldingi holatiga qaytaradi va 
kontakt qurilmasi uziladi (ajratiladi). 
4.6. – rasm. Membranali sath signalizatorning sxemasi 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

103 
 
NAZORAT SAVOLLARI 
1. Sath nima? U qanday birliklarda o'lchanadi? 
2. Suyuqliklarning sathini o'lchash asboblari qanday turlarga
bo'linadi? 
3. Sath signalizatorlari nima? 
4. Sochiluvchan moddalarning sathi qanday asboblar yordamida
o'lchanadi? 
5. Gidrostatik sath o'lchagichlarning ishlash usuli nimaga
asoslangan? 
6. Qalqovuchli sath o’lchagichning ishlash usuli nimaga asoslangan? 
7. Radioizotopli sath o’lchagichlar qaerlarda ishlatiladi 
8. Ulrtatovushli sath o’chagichlarning o’lchash diapozoni qancha? 
9. Vaznli sath o’lchagichning ishlash usulini tushuntiring. 
10. Elektrik sath o’lchagichlarning turlarini ayting.