O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi a. Matkarimov, F. Ahmadjonov


Metallar korroziyasi va unga qarshi kurashish



Download 1,37 Mb.
Pdf ko'rish
bet43/63
Sana21.06.2022
Hajmi1,37 Mb.
#687765
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   63
Bog'liq
2 5190614706183739920

3.12. Metallar korroziyasi va unga qarshi kurashish
Korroziya to‘g‘risida umumiy ma’lumot
Metallar muhim konstruksion material bo‘lib, ular turli
sharoitda (havoda, suvda, yer ostida) ishlatiladi. Metallar
ishlatiladigan sharoitlarda ularni yemiruvchi ko‘p moddalar
bo‘ladi. Bunday sharoitda metallar qisman yoki butunlay yemi-
rilishi yoki korroziyalanishi mumkin. Metallarning korroziya-
lanishidagi isrofi yiliga bir necha million tonnani tashkil etadi.
Bu esa xalq xo‘jaligiga katta zarardir. Shuning uchun korroziyaga
qarshi kurash davlat ahamiyatiga ega bo‘lgan masala hisoblanadi.
Metallarning tashqi muhit bilan fizik-kimyoviy o‘zaro ta’-
siri oqibatida yemirilishi 
metallar korroziyasi
deb ataladi.
Metallar korroziyalanganda ularning fizikaviy va mexani-
kaviy xossalari susayib ketadi.
Korroziya turlari
Metallarning korroziyalanish tezligigina emas, balki
ularning sirtida korroziyalangan joylarning qanday taqsimlanishi
ham muhimdir. Agar metall sirti bir tekis korroziyalangan
bo‘lsa, 
tekis korroziya,
ayrim joylari korroziyalangan bo‘lsa,
mahalliy korroziya 
deyiladi. Korroziya qanchalik notekis bo‘lsa,
u shuncha xavflidir. Metall donlari chegarasi yemirilsa, bunday
korroziya
 kristallitlararo korroziya
deyiladi. Bunday korroziya
o‘ta xavflidir, chunki metallning tashqi ko‘rinishi deyarli
o‘zgarmaydi, lekin uning mexanik xossalari kuchli darajada
pasayadi.
Metallarning korroziyalanish jarayoni tavsifiga ko‘ra,
barcha korroziya hodisalarini ikkita guruhga: kimyoviy korroziya
va elektrokimyoviy korroziyaga bo‘lish mumkin.
Kimyoviy korroziya
Metallarning elektr o‘tkazmaydigan agressiv muhitda,
masalan, yuqori haroratgacha qizdirilgan gazlarda, neft,


55
benzin, surkov moylari va boshqalarda yemirilishi 
kimyoviy
korroziya
deb ataladi. Metallarning kimyoviy korroziyalanish
jarayoni, asl mohiyatini inobatga olganda, muhitdagi agressiv
tarkibiy qismlarning metall bilan birikishidan iborat. Masalan,
po‘lat havo va gazlar ishtirokida yuqori haroratgacha
qizdirilganda uning tarkibidagi temir oksidlanib, kuyindiga
aylanadi.
Korroziyalanish tezligi haroratga ham bog‘liq; harorat
qancha yuqori bo‘lsa, korroziyalanish shuncha tezlashadi,
chunki muhit aktiv atomlarining va metall atomlarining parda
orqali diffuziyalanish tezligi ortadi.

Download 1,37 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   63




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish