О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi о‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi surxondaryo viloyati hokimligining о‘rta maxsus

O’qituvchi: B.S.Nazirov ____________________

19-mavzu: XX asrning ikkinchi yarmi XXI asr boshlarida Malayziya davlati


Reja:

1. 
   Mustaqillikning qo’lga kiritilishi.
   
2. 
   Iqtisodiy taraqqiyot yillari.
   

Malayziya davlati yerlari, xususan «Nort Barkes» -J kompaniyasiga qarashli Shimoliy Borjo, Malakka
orolining janubiy qismi, Kalimantan oroli shimolidagi Saravak va Sabak urushgacha bo'lak-bo'lak holda Buyuk Britaniya mustamlakasi edi. 1941-yil 8-dekabrda Malakka oroliga yaponlar bostirib kirdi va 1942-yil fevralda uni butunlay egalladi.
Yaponiyaga, undan so'ng Buyuk Britaniyaga qarshi mustaqillik haraka-ti keng avj oldi va aholining barcha qatlamlarini qamrab oldi. 1945-yilda inglizlar kelib Malayya ittifoqini tuzdilar. Lekin u ham uzoq yashamadi. 1947-yilda Birlashgan xalq fronti yuzaga keldi, u yosh davlat mustaqilligini mustahkamlashda asosiy kuch bo'lishi kerak edi. Lekin ushbu frontda birlik bo'lmadi, ichki kurashlar avj oldi.
1948-yil 1-fevralda Malayziya Federatsiyasi tuzildi. Singapur ajratildi. Konstitutsion monarxiya tuzumi o'rnatildi.
1957-yilga kelib hozirgi G'arbiy Malayziya mustaqil deb e'lon qilindi. 1963-yilda Singapur, Saravak va Sabak Malayziya Federatsiyasi tarkibiga kirdi va mamlakat birlashtirildi. Lekin 1965-yilda Singapur Federatsiya tarkibidan chiqib, o'zini mustaqil deb e'lon qildi. Makyziya hukumatida 1981-yildan musulmon malayziyaliklar katta ta'sir kuchiga egadirlar.
Mamlakat iqtisodining asosini qayta ishlash, tog'-kon sanoati va qishloq xo'jaligi tashkil etadi. Malayziya jahonning 50 foiz kauchugini, 40 foiz qalayini ishlab chiqaradi. Ularning qariyb yarmini ingliz kapitali nazorat qiladi. AQSH va yapon kapitali ham katta ta'sirga ega. Elektr texnika, neftni qayta ishlash, kimyo, metallurgiya, avtomobil sanoati rivojlangan. Tabiiy gaz, neft, qalay, mis, temir ruda konlari yangi texnologiya asosida mahsulot beradi. Yerning katta qismi zamindorlarga qarashli. Tabiiy kau-chuk, kakao, palma yog'i, qalampir, ananas yetishtiriladi va eksport qilinadi. Malayziya tashqi siyosatda qo'shilmaslik yo'lini tutgan. ASEANga a'zo. O'zbekiston bilan yaxshi aloqalar o'rnatgan.