O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi a. G. G‘aniyev, A. K. Avliyoqulov

Lui då Brîyl gipîtåzàsi.
Zàrràlàrning to‘lqin õîssàlàri
Ì à z m u n i : Lui då Broyl gi pîtåzàsi; Devissîn và Jårmår
tàjribàsi; tà’sir kvànti.
Lui då Brîyl gipîtåzàsi.
Bîr nàzàriyasidàn ham tàkîmilrîq
nàzàriyani yaràtish îlimlàrni to‘lqin måõànikàsi bilàn bîg‘liq g‘îya-
làrgà murîjààt qilishgà undàdi. Buning àsîsiy sàbàbi, 
nurlànishning
kîrpuskular-to‘lqin duàlizmidir. 
Bizgà mà’lumki, fîtîn tushun-
chàsi kiritilgandàyoq uning enårgiyasi và chàstîtàsi îràsidàgi 
E
= 
h
n
28-§.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

109
munîsàbàt yozilib, fîtîn màvjudligining o‘zi
båvîsità duàlizm bilàn bîg‘liqligigà àsîs
sîlingàn edi. Àgàr fîtîn shundày õususiyatgà
egà ekàn, undà bîshqà zàrràlàr, jumlàdàn,
elåktrîn hàm shundày kîrpuskular-to‘lqin
duàlizmi õususiyatigà egà emàsmi, dågàn
sàvîl tug‘ilàdi. Bu sàvîlgà ijîbiy jàvîb bårgàn
frànsuz fizigi Lui då Brîyl 1923- yildà
kîrpuskular-to‘lqin duàlizmining univårsàlligi
hàqidàgi quyidàgi gipîtåzàni ilgàri surdi. Uning
fikrichà, 
nàfàqàt fîtîn, bàlki elåktrîn và bîsh-
qà zàrràlàr hàm kîrpuskular õîssàlàr bilàn
bir qàtîrdà, to‘lqin õîssàlàrigà hàm egàdirlàr.
Bîshqàchà àytgàndà, hàr bir zàrrà, bir tîmîndàn, enårgiya
(
E
) và impuls (
P
) kàbi kîrpuskular kàttàliklàri bilàn õàràktår-
lànsà, ikkinchi tîmîndàn, chàstîtà (
n
) và to‘lqin uzunligi (
l
)
kàbi to‘lqin kàttàliklàri bilàn hàm õàràktårlànàdi. Zàrràlàrning hàm
kîrpuskular và to‘lqin õàràktåristikàlàri îràsidàgi munîsàbàtlàr
fîtînniki kàbi quyidàgi ko‘rinishgà egà:
E
h
P
h
=
=
n
l
,
. (28.1)
Lui då Brîylning fikrichà, (28.1) ifîdà tinchlikdàgi màssàsi nîldàn
fàrq qiluvchi hàr qàndày zàrrà uchun hàm o‘rinlidir. Dåmàk,
impulsgà egà bo‘lgàn hàr qàndày zàrràgà to‘lqin uzunligi
l
=
h
P
(28.2)
Lui då Brîyl fîrmulàsi bilàn àniqlànuvchi to‘lqin mîs kålàdi.
Demak, zàrràlàr to‘lqin õususiyatigà egà ekàn, ulàr hàm
to‘lqinlàrgà õîs bo‘lgàn intårfårånsiya và difràksiyagà kirishishà-
dimi, dågàn sàvîl tug‘ilàdi. Àyni shu sàvîlgà jàvîb tîpish
màqsàdidà o‘tkàzilgàn tàjribàlàr bilàn tànishàmiz.