O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi

 
Aytganing qaytarar ne desang toqqa, 
O‘rarsan har neki eksang tuproqqa. 
 
IV bob. EKISH MASHINALARI
 
Yuqori va sifatli hosil olish uchun yerni sifatli tayyorlashning 
o‘zi yetarli emas. Buning uchun, ekinlarning mahalliy tuproq-
iqlim sharoitiga mos navini yoki ko‘chatlarini sifatli ekish talab 
qilinadi. 
Seyalka urug‘lar oldindan belgilangan tartibda qatorlab ekiladi. 
Bu tartib qatordagi urug‘ uyalari oralig‘i 
c
, yondosh qatorlar 
oralig‘ining kengligi 
в
va urug‘larni ko‘mish chuqurligi 
a
kabi 
ko‘rsatkichlari bilan belgilanadi. Sifatli ekish va yuqori hosil olish 
uchun ekilayotgan urug‘ xususiyatlari (deyarli bir xil o‘lchamda 
bo‘lishi, unuvchanligi, to‘kiluvchanligi, kasallik qo‘zg‘atuvchi 
mikroorganizmlardan tozalanganlik darajasi va boshqalar) ma’lum 
talablarga javob berishi shart. 
To‘kiluvchanligini yaxshilash uchun, ayrim urug‘lar (masalan, 
tukli chigit) «drajelanishi» (yelimsimon moddalar bilan qoplab 
urug‘ sirtini silliqlash) yoki tuksizlantirilishi mumkin. Ekish 
me’yorini ta’minlash maqsadida urug‘lar kalibrlanadi (bir xil 
o‘lchamlilari tanlab olinadi). 
Unib chiqqan niholni kasallanishdan saqlash maqsadida 
urug‘ga ekishdan oldin kimyoviy moddalar bilan ishlov beriladi 
yoki boshqa usulda zararsizlantiriladi. Ayrim qobig‘i o‘ta qattiq 
urug‘lar skarifitsiyalanadi (qobig‘i chaqilib eziladi, ichiga namlik 
kirishiga imkon tug‘diriladi). Ekilgan urug‘lar tuproq bilan 
zichlanib ko‘miladi, aks holda, ularning g‘ovakka tushganlari 
namlikni shimib ololmasdan unib chiqmasligi mumkin. Ko‘pincha 
urug‘ bilan bir vaqtda tuproqqa o‘g‘it ham solinadi (urug‘lardan 
chiqqan ko‘chat ildizlari kuymasligi uchun o‘g‘it ularning yon 
tomoniga yoki chuqurroqqa ko‘miladi). 

---

88